پێشەکی:
ئەگەر بە خێرایی تەماشایەکی ئەم دوو چەمکە بکەین (مەرکەزیی و لامەرکەزی)، پێمانوایە دژ بەیەکن و تەواو لەگەڵ یەکتریدا ناکۆکن، لێ حاڵەتەکە بەو رەهاییە نییە، ئەوەی دووەمیان لە ئامێزی ئەوەی یەکەمیاندایەو دەبێتە تەواوکەری ئەوەی یەکەم.
لە راستیدا مەرکەزیی و لا مەرکەزیی دوو شێوازی کارکردنن کە رەنگدانەوەی سروشتی سیستمە سیاسی و ئابوورییەکە دەگەیەنێت. هەندێک لە شارەزایان پێیانوایە پرسی مەرکەزیی و لامەرکەزیی، زیاتر پرسێکی سیاسییە تا پرسێکی ئیداری و کارگێڕی، زیاتر پەیوەستە بە جۆر و شێوەی ئەو دەسەڵاتەی حکومڕانی دەکات، ئایا دەسەڵاتداران ئامادەیی ئەوەیان تێدایە بڕێک لە دەسەڵاتەکانی خۆیان، شۆڕبکەنەوە بۆ خوارەوە؟ ئاخۆ لە بنەڕەتدا بڕوایان بە دابەشکردنی دەسەڵاتە گشتییەکان هەیە یان نا؟ ئایا سیاسییەکانی وڵات، دەیانەوێت و پێیان باشە دەسەڵات ورد بکرێتەوە بۆ یەکە بچووک بچوکەکان و هەر وەزارەت و فەرمانگەیەک، دەسەڵاتی سیاسی و کارگێڕیی خۆی هەبێت؟ یان نەخێر پێیان باش نییە و دەیانەوێت کۆی دەسەڵاتەکان لەدەستی خۆیاندابێت و بەهیچ جۆرێک شۆڕنەبێتەوە بۆ خوارەوە.
لێرەوە بۆ پیادەکردنی مەسەلەی لامەرکەزی، ناتوانین باس لە بوونی زەمینەیەکی گونجاو و لەبار بکەین، ئەگەر بێت و مەسەلەی دابەشکردنی دەسەڵات لای دەسەڵاتداران، نەبووبێت بە کەلتور و بە پێداویستییەکی حەتمی، نەبووبێت بە قەناعەت و لە دید و تێڕوانینیاندا جێگیرنەبووبێت. ئەگەر بیرکردنەوە و زهنیەتی سیاسی دەسەڵاتداران، بە ئاراستەی چڕکردنەوەی دەسەڵات بێت لە ناوەندێکی بەهێزدا، ئەوا هەموو دەقە دەستووریی و یاساییەکانیش ناتوانن لامەرکەزی لەسەر ئەرزی واقع جێبەجێ بکەن.
بەڵام لەگەڵ ئەو راستییەی سەرەوەدا، واقیعی حاڵی بەڕێوەبردنی بەشی زۆری کۆمەڵگەکان، ئەوە دەردەخەن هیچ مەرکەزیەتێکی رەها یان لا مەرکەزیەتێکی رەها نییە. ئەوەی هەیە گونجاندنێکی نێوان ئەو دوو شێوازەی ئیدارەدانە کە یەکتر تەواودەکەن و پێکەوە دەزگا ئیدارییەکانی وڵات بەڕێوەدەبەن.
لە خواروە هەوڵدەدەین بە کورتی لایەنی ئەرێنی و نەرێنی هەردوو چەمکەکە دەستنیشان بکەین.
لامەرکەزی ( نا ناوەندێتیی) چییە؟
Kurdish