ئایا ئەگەر شۆڕشی پیشەسازیی بەرپانەبێت شێوازی ژیان دەگۆڕێت؟.. ئەمە پرسیارێكە نووسەر و مێژوونووس خاتوو پریا ساتیا هەوڵیداوە وەڵامی بداتەوە لەڕێی دووبارە چاوخشاندنەوە بە فاكتەرە راستەقینەكانی هەڵایسانی شۆڕشی پیشەسازییەوە. ئەو وایدەبینێت ئەوە جەنگە لەپشت بزووتنەوەی پیشەسازی و بە ئامێركردن-میكانیك-ەوەیە نەك ئاشتی وەك ئەوەی كە تائێستایش وادەزانرێت.
شۆڕشی پیشەسازیی شێوازی كۆمەڵگە و ژیانی لە گوند و شارەكاندا گۆڕی، پەیوەندییەكانی خێرا كرد، قووچەكی جۆرێكی تازەی چینی كۆمەڵایەتیی دروست كرد، بەكاربردنێكی بەردەوامی بۆ كلتور و رۆشنبیریی دامەزراند كە تا بە ئەمڕۆیش درێژەی هەیە، ئەوەی بەرهەمهێنا كە بە نوێگەریی ناودەبرێت، بنەماگەلێكی نوێی بۆ تێگەیشتن لە مرۆڤایەتی و لە جیهانیش دانا، مرۆڤی لە كۆتوبەندەكانی سروشت رزگار كرد، رێ و رۆیشتنی رۆژگار و كار-ی خێراتر كرد.
بێگومان پرسارگەلێكی بێشووماری ورووژاند و توێژینەوەگەلێكی نەژمێردراو دەربارەی بەرپابوونی ئەم شۆڕشە كراون، هەروەها دەربارەی ئەو فاكتەرانەیش كە بۆچی سەنتەری ئەم شۆڕشە لە ئەوروپا و بەدیاریكراویش لە ئینگلتەرا بووە؟.
زۆربەی پسپۆران وایدەبینن هۆكارەكە بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە دامەزراوە رووناكبیرییەكانی ئەوروپا زەمینەیەكی لەباریان رەخساندووە بۆ هەموو شتێكی نوێ، خاوەن بیر و فیكرە نوێكراوەكان هاندراون و پشتگیریی تەواویان كراوە بۆ جێبەجێكردنی بیرۆكەكانیان لە كەشێكی هێندە ئارام و ئازاد-دا كە لە هیچ شوێنێكی دیكەی جیهاندا نەبووە.
لەگەڵ ئەوەیشدا هەندێك هەن هەر لەگەڵ سەرهەڵدانی ئەم تیۆرەدا، گومانیان لێی هەبووە و هەوڵیانداوە بۆئەوەی قسە لەسەر هۆكارگەلی دیكە بكەن، لەوانەیش بوونی سەرچاوە سروشتیەكان و بزووتنەوەی ئیستیعماری و كرێی كرێكاران، ئەمە بێجگە لە یاساگەلێك كە لەو ماوەیەدا پەیڕەوكراون و بوونەتە هۆی ئەوەی جوتیاران زەویوزارەكانیان جێبهێڵن و رووبكەنە شارەكان و ئەمەیش بووەتە هەوێن و بنەمای هێزی كارگەری پێویست بۆ سەركەوتنی پیشەسازیی.
بەڵام خاتوو پریا ساتیا لە كتێبەكەیدا (ئیمپراتۆریەتی چەك: پیشەی توندوتیژیی شۆڕشی پیشەسازیی- Empire of Guns: The Violent Making of the Industrial Revolution) پێیوایە بەرهەمهێنانی چەكی گەرم، كە لەو سەردەمەدا لە ژێر سەرپەرشتیی دەوڵەت و بە چاودێریی ئەو دروستدەكرا، تاقە بنەمایەك بووە كە شۆڕشی پیشەسازیی پشتی پێبەستووە. هەر ئەمەیش بریتانیای گۆڕیی لە وڵاتێكەوە كە لە ئابورییەكەیدا پشتی بە كشتوكاڵی تەقلیدی و پیشە دەستییەكان دەبەست بۆ وڵاتێك كە ببێتە پیشەسازی و بەئامێركردنی كشتوكاڵی.
ژنە مێژوونووسەكە چەندین بەڵگەیش دێنێتەوە بۆ پشتڕاستكردنەوە و سەلماندنی تیۆرەكەی، لەوانە بریتانیا كەوتووەتە چەندین جەنگەوە و بە درێژایی چەندین گرێی دوورودرێژ پرۆسەی گەورەی سەربازیی جێبەجێ كردووە، بەتایبەت لە ماوەی سەدەكانی هەژدە و نۆزدە، ئەمەیش بووەتە فاكتەری پەرەسەندن و پێشكەوتنی سەرمایەداری، وەك دەیزانین، دەوڵەتیش رۆڵی رێگەپێدراوی خۆیی گێڕاوە كە یارمەتیدەر بووە بۆ لەدایكبوونی سیستمی نوێی جیهان، وەك نووسەرەكە دەیڵێت.
تیۆرەكەی خاتوو ساتیا-ی مێژوونووس، رای پسپۆرێكی دیكەیش پشتگیریی لێدەكات كە جارید دایمۆن-ە. دایمۆن لەو باوەڕەدایە بەرهەمهێنانی چەك و دەستەمۆ و هۆگركردنی ئاژەڵان و بەرەنگاربوونەوەی ڤایرۆس و بزووتنەوەی توندوتیژیی ئیستیعماریی، هەموو ئەمانە یارمەتیدەربوون لە بووژانەوەی هێزی كار و گرەنتیی بازاڕی نوێ-دا، وەك ئەوەی لە كتێبەكەید
Kurdish