ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ى عێراق.. بێ گه‌نده‌ڵى


له‌ په‌راوێزى كۆنگره‌ى دووباره‌ ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ى عێراق كه‌ هه‌فته‌ى رابردوو له‌ كوه‌یت به‌ڕێوه‌چوو، ده‌مه‌ته‌قێیه‌كى سێ قۆڵى له‌گه‌ڵ وه‌زیرێكى ده‌وڵه‌تێكى عه‌ره‌بى و به‌رپرسێكى باڵاى بوارى وه‌به‌رهێنانى عێراق، كۆیكردینه‌وه‌. وه‌زیره‌ عه‌ره‌به‌كه‌ به‌ راشكاوى و راسته‌خۆیى وتى كه‌ ئه‌و وایده‌بینێت كێشه‌ى عێراق له‌گه‌ڵ جیهاندا ئه‌وه‌یه‌ كه‌ جیهان متمانه‌ى به‌ عێراق نه‌ماوه‌. ئه‌و وه‌زیره‌ كه‌ وڵاته‌كه‌ى به‌شدارییه‌كى باشى هه‌بوو له‌و به‌خشین و قه‌رز و وه‌به‌رهێنانه‌ى له‌ كۆنگره‌كه‌دا پێشكه‌ش به‌ عێراق كرا، دوو نموونه‌ى له‌ واقیعى ئه‌زموونى وڵاته‌كه‌ى خۆى و كۆمپانیاكانى وڵاته‌كه‌یدا هێنایه‌وه‌ كه‌ ده‌یان ملیار دۆلاریان له‌ عێراقدا خستووه‌ته‌ وه‌به‌رهێنانه‌وه‌ كه‌چى له‌كۆتاییدا ته‌نانه‌ت ده‌ستمایه‌كه‌یشیان بۆ نه‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌. 

وه‌زیره‌كه‌ وتى “تائێستایش نازانین پاره‌ و پووڵمان چۆن به‌تاڵان چوو”. پێداگریى له‌سه‌ر ئه‌وه‌یش ده‌كرد كه‌ ئه‌گه‌ر عێراق كار نه‌كات بۆ متمانه‌ پێ په‌یداكردنى، ئه‌وا ئه‌وه‌ى كه‌ له‌ كۆنگره‌كه‌ى كوه‌یتیش پێشكه‌شى كرا هیچى بۆ ناكات.   

له‌ڕاستیدا وه‌زیره‌ عه‌ره‌به‌كه‌ له‌ قسه‌كانیدا دیپلۆماسى بوو، چونكه‌ ناوه‌رۆكى قسه‌كانى ئه‌وه‌ بوو كه‌ ئه‌وانه‌ى له‌ ساڵانى رابردوودا ده‌وڵه‌تى عێراق-یان به‌ڕێوه‌بردووه‌، زۆربه‌یان هیچ نه‌بوون بێجگه‌ له‌ كۆمه‌ڵه‌ دزێك. به‌دڵنیایشه‌وه‌ له‌به‌ر ئه‌م هۆیه‌ حسابى كێڵگه‌كى عێراق له‌گه‌ڵ حسابى خه‌رمانه‌كه‌ى كوه‌یت له‌ كۆنگره‌كه‌ى هه‌فته‌ى رابردوودا، نایه‌ته‌وه‌. چونكه‌ ئه‌و به‌خشش و قه‌رز و وه‌به‌رهێنانه‌ى پێشكه‌شكران، له‌و ژماره‌یه‌ نزیك نابێته‌وه‌ كه‌ به‌رده‌وام به‌رپرسه‌ عێراقییه‌كان ده‌یانوته‌وه‌ و به‌نیازبوون به‌ ده‌ستیبێنن كه‌ 88 ملیار دۆلارى ئه‌مریكى بوو (22 ملیار بۆ كورتمه‌ودا و 66 ملیاریش به‌ ماوه‌ى مامناوه‌ند). له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌یشدا كۆى ئه‌و 30 ملیار دۆلاره‌ى كه‌ وه‌ك به‌خشین و قه‌رز و سه‌رمایه‌ى وه‌به‌رهێنان پێشكه‌شكراوه‌، ژماره‌یه‌كى كه‌م نییه‌، به‌ تایبه‌ت له‌م بارودۆخه‌ى ئێستادا كه‌ زۆربه‌ى ئه‌و ده‌وڵه‌تانه‌ى هاتوونه‌ته‌ پێشه‌وه‌، به‌تایبه‌ت ده‌وڵه‌تانى ناوچه‌كه‌، گیرۆده‌ى زه‌حمه‌تى ئابورى و دارایى زۆر بوونه‌ته‌وه‌، ئه‌مه‌یش به‌هۆى دۆخى شێواوى سیاسییانه‌وه‌ له‌ ده‌ره‌نجامى په‌ره‌سه‌ندنى ململانێ سیاسیه‌كان و كرده‌وه‌ له‌ده‌ستده‌رچووه‌ تیرۆریستییه‌كان و جه‌نگه‌ ناوخۆیى-ده‌ره‌كییه‌كانى سوریا و یه‌مه‌ن و لیبیا و خودى عێراق خۆیشى. هه‌روه‌ها ئه‌و ده‌وڵه‌تانه‌یش كه‌ پشتیان پێده‌به‌سترێت و چاویان له‌سه‌ره‌ بۆ ئه‌وه‌ى پاره‌ بده‌ن، پاره‌یه‌كى له‌خۆیان زیاتریان نییه‌ تا به‌ ئاسانى بیبه‌خشن یان پێشكه‌شى بكه‌ن، به‌تایبه‌ت كه‌ نرخى نه‌وت هێشتا له‌ داكشاندایه‌ به‌راورد به‌ ساڵانى رابردوو. 

ئه‌نجامى كۆنگره‌كه‌ى كوه‌یت، هه‌موو ئه‌ندامانى شانده‌ ره‌سمیه‌كه‌ى عێراقى رازیى نه‌كرد، به‌تایبه‌ت له‌لایه‌نى به‌خشش و قه‌رزه‌كانه‌وه‌ كه‌ ده‌كرێت ده‌زگاى گه‌نده‌ڵى بێرۆكراتى ده‌وڵه‌ت یاریى به‌ چاره‌نووسیه‌وه‌ بكات و ده‌ستبگرێت به‌سه‌ر به‌شێكى زۆریدا و ره‌نگیشه‌ هه‌مووى، له‌ هه‌ندێك له‌و حاڵه‌تانه‌دا كه‌ وه‌زیره‌ عه‌ره‌به‌كه‌ له‌ قسه‌وباسه‌كه‌ماندا روونیكرده‌وه‌. به‌شێكى زۆرى ئه‌وه‌ى كۆنگره‌كه‌ پێشكه‌شى كردووه‌، ئاسانكاریى ده‌ستیاو و وه‌به‌رهێنانى راسته‌وخۆى ده‌وڵه‌ت و ده‌سته‌ كۆمه‌كبه‌خشه‌كانه‌. 

رێگرتن له‌و ده‌سته‌ درێژانه‌ له‌لایه‌ن ده‌وڵه‌تان و ده‌سته‌ به‌شداربووه‌كانى كۆنگره‌كه‌وه‌، بێمتمانه‌ییان به‌ بارودۆخى عێراق ده‌رده‌خات. كێشه‌كه‌یش ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ده‌وڵه‌تى عێراق، به‌ حكومه‌ت و ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌رانه‌وه‌، له‌پێش كۆنگره‌كه‌دا كارێكى نه‌كردووه‌ بۆ پته‌وكردنى متمانه‌ به‌ پاشه‌ڕۆژى عێراق، پته‌وكردنى متمانه‌یش ناك