بارودۆخی كوردستان، وورد تەماشای بكەیت، ڕیشەی قەیرانە سیاسیی و حوكمڕانییەكەی، ناگەڕێتەوە بۆ سەروبەندی ڕیفراندۆم لە (25ی سێپتەمبەری 2017). ئەوە جۆرێكە لەخاترگرتن كە وا دابنرێت دەستەڵاتی پارتی و یەكێتی بە تەنها ساڵێك ئەم هەموو ئافاتە مرۆیی و تاوانە ئابورییەیان ئەنجامداوە. لەساڵی (1961) لەناو سەركردایەتی سیاسیی ئەوكاتی پارتی دیموكراتی كوردستان دا، یەك ئەیوت بواری دانوستاندن ماوە لەگەڵ حكومەتەكەی ” عەبدولكەریم قاسم”، یەكێكی تر ئەیوت با شەڕ بكەین، هێشتا وەفدی گفتوگۆی كوردستان لەگەڵ حكومەتەكەی ” قاسم” لە بەغدا نەگەڕابونەوە، لەبەرەی ” دهۆك و ئاكرێ” ەوە، لەشكرێكی پێشمەرگە بێ ئەوەی بڕیاریان لە مەكتەبی سیاسییەوە بۆ هاتبێت، بێ ئەوەی پرس بەكەس بكەن، لەخۆیانەوە هێرشیان كردە سەر هێزەكانی حكومەتی عێراق.
لەكاتێكدا ناسیۆنالیزمی عەرەبی و حكومەتی عێراقی ئەوكات زۆرترین ڕێزی لە كورد ئەنا، كاتێك ڕەوانشاد “مەلامستەفا ” لە سۆڤیەت گەڕایەوە بە قاهیرەدا هاتەوە چاوی بە ” جەمال عەبدولناسر” ی سونبولی یەكێتی نیشتیمانی عەرەبی كەوت، پێی ووت ” اننی مسرور جدا للقا‌‌و هژا البعبع كما تخوف بنا كل مرە نوری سعید”- من سەرسامم بە بینینی ئەو جانەوەرەی كە هەموو جارێ “نوری سەعید” ئێمەی پێ ئەترسێنێ. لە ” قەسری سەباحی نوری سەعید” “بارزانی باوك” نیشتەجێكرا مانگانە ئەوكات (650) دیناری عێراقیان پێ ئەدا، ڕۆژنامەی خەبات بەكوردی و چەندین ڕێكخراو و كۆمەڵە لە بەغدا كاریان ئەكرد. “عەبدولناسر” ئەڵێ، ڕۆژێ سكرتێرەكەم بە پەلە هاتە ژوورەوە، ووتی ” باڵوێزی توركیا هاتووەو، هیچ مەوعیدێكیشی نییە!. زۆریش تووڕەیە.ّ!. منیش پێمگوت ” با تۆزێك دانیشێت، تا هێمن ئەبێتەوە.” دواتر باڵوێزی توركیا هات و، پێی گوتم” حكومەتی توركیا زۆر نیگەرانە كە ڕادیۆی كوردیتان لە قاهیرە كردۆتەوە”. جەمال عەبدولناسریش پێی ئەڵێ ” باشە، ئێوە ناڵێن كورد لە توركیا نییە، بچن ئیعلانی بكەن كورد لە توركیا هەیەو، ئەم ڕادیۆیە زیانی بۆ توركیا هەیە، منیش دای ئەخەم”. هەر لەسەردەمی حكومەتەكەی “عەبدولكەریم قاسم” دا، بڕیاردرا ” دائیرەتولمەعاریفی كوردی” لە كەركوك دابمەزرێ كە ئەبو بەناسنامەیەكی تاهەتایی بۆ كوردستانییەتی كەركوك، زۆر ئۆفەری گرنگ بۆ كورد پێشكەشكرا، كە ئەیتوانی ناسنامەی نەتەوەیی خۆی لەسەر بینا بكات، كەچی ” جەلالیەت بەسەرپەرشتی ئیبراهیم ئەحمەد و مەلاییەت یش بەسەرپەرشتی مەلامستەفا” شەڕیان دەستپێكرد لەگەڵ حكومەتی عێراق، دوای ساڵێكیش شەڕی ناوخۆیان هەڵگیرساند و، بۆ زیاتر لەپەنجا ساڵی بەردەوام ماڵ و حاڵی كوردیان وێران كرد.
مێژوو، هەر نەبێت ئەوە بە خاڵێك تۆمار ئەكات، كە شكستیان لە مفاوەزاتی ساڵی (1984) بووە هۆی خلۆربونەوەی گابەردی سەرشێتانەی بەعس و، وێرانكردنی دێ بە دێ و شار بە شاری كوردستان. ئەوە باش ئەبینێت كە تەنها لەشەڕی داعش دا نزیكەی (3450) شەهید و هەزاران بریندار بونە قوربانی خاكی كوردستان، یەكێتی و پارتی لەبەر مەعمەعەو كوتلەبازی ناوخۆیان بە شەوو ڕۆژێك هەموویان دا بە دەم (با) وە. بە ووردی سەیری بكەین لە ساڵی (1961) ەوە بۆ (2017) ڕێك (56) پەنجاو شەش ساڵە یەكێتی و پارتی مناڵی خەڵك بە كوشت ئەدەن و، شەڕی ناوخۆ ئەكەن، دەیان هەزار گەنج یش سەری خۆیان هەڵگرت لەو نیشتیمانەو، سەدان كەسیش كەوتنە ئاوەكانەوە لەڕێی هەندەران. نزیكەی (18) ملیار دۆلار قەرزیان هێنایە سەر هەرێمی كوردستان و، لەشكرێك لە مرۆڤی نەخوێنەوار و بێ مەعریفەشیان تێكەڵ بە كایەی میدیایی و سیاسیی و سەربازی و زانكۆیی كوردستان كرد، سەرئەنجام تیرۆری فیزیكی و كەلتوری و سیاسیی دونیای كوردستانیان كردووە، كەچی هێشتا ڕۆڵەكانی ” برایم ئەحمەد” و ” بارزانی” لەباتی داوای لێبوردن لەكەسوكاری شەهیدان و خەڵكی كوردستان بكەن، بانگی هەڕەشە لەم و لەو ئەدەن و، لەو گۆڕەپانە كۆمەڵێ چەتەو دزو بونەوەری ناحاڵیان بەرداوەتە ئەو ناوە، لەملاولا قسە فڕێ ئەدەن و، چاتە چات ئەكەن.
*هاوپەیمانی بۆ دیموكراسی و دادپەروەری موراجەعەتە لەسیاسە
Kurdish