ئاسایشی خۆراک بەگشتی و لە سەر ئاستی وڵاتانی جیهانی سێ بەتایبەتیش وڵاتە هەرە هەژارەکان، هەمیشە بە مەترسیدارترین هۆکار دەبینرێ لە سەر سەقامگیرنەبوونی سیستەمی سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتی.
ڕەنگە فرەیی سامانی نیشتمانی یەکێ لە هۆکارەکان بێت لەو ناسەقامگیرییە بە حوکمی ئەوەی ئەو وڵاتانەی کە پێداویستیەکانی سامانی نیشتمانیان بە تایبەتی لە بواری کشتوکاڵی و ئاژەڵداری وەک پێویست تیایاندا نیە، بەڵام ئێستاکە و لە زۆرێک لە وڵاتانی جیهانی سێ، وێڕای ئەوەی ئەو سامانە نیشتمانییە هەبوونی بەرفراوانی هەیە و لەگەڵ ئەوەشەدا زۆرێک لەو وڵاتانە هەڕەشەی نەبوونی یان بەدەستنه‌کەوتنی ئاسایشی خۆراک بۆ تاکەکانیان هه‌یه و بەبەردەوامی ڕووبەڕووی مەترسی دەبنەوە، مەسەلەکەش زیاتر لە نەزانینە بۆ وەگەر خستنی کەرستەکانی ئاسایشی خۆراکە لە وڵاتەکەی خۆیان، هەندێکجار هۆکاری تریشی لە پشتەوەن وەک ئەوەی سیستەمی وەبەرەهێنان لە وڵاتەکان لە جیاتی ئەوەی لە بەرژەوەندی تێکڕای تاکەکانی کۆمەڵگاوە بێت، بەڵکو بەو شێوەیە بەڕێوە دەبرێ کە تەنیا خەلکی مشه‌خۆر (طفيلي) و چاوچنۆک و تاقمە گەندەڵکارەکان سوودی لێ وەربگرن .
هەرێمی کوردستان یەکێکە لەو وڵاتانەی کە هەموو کەرەستەکانی دابینکردنی خۆراکی هه‌یه چونكه هه‌م عه‌رزی كشتوكاڵی به‌پیتی هه‌یه و هه‌میش ژینگه‌ی گونجاوه و ده‌ستی كاری هه‌یه، به‌ڵام حكومه‌تی هه‌رێم سه‌رەڕای ئه‌مه پشتی به‌هاورده‌كردن به‌ستوه له‌بریتی ئه‌وه‌ی ئابوری خۆی به‌هێز بكات و هه‌نارده بكات، دیارە ئاسایشی خۆراک لەو کاتیشەوە بە شێوەیەکی تەندروست نەتوانرا پێداویستیەکانی تاکی کوردی پێ دابین بکرێ و بۆ لەمەو دوا تاکی کورد دەکەوێتە بەر مەترسی زیاترەوە بۆ دابینکردنی پێداویستیەکانی دوای ئەوەی حکومەتی هەرێم جگە لەوەی ٥۱٪ی خاکی کوردستانی لە دەستدا، کێلگە نەوتیەکانیشی خستە ژێر کۆنترۆڵی حكومه‌تی ناوه‌نده‌وه .
دۆخی ئابوری هه‌رێمی كوردستان هیوابه‌خش نییه نه‌ك ته‌نها دۆخی ئابوری، به‌ڵكو دۆخی سیاسی و كۆمه‌ڵایه‌تی به‌هۆی هۆكاری ده‌ره‌كی و نیوخۆی، كێشه ئابورییەكان جه‌وهه‌ری كێشه‌كانه كه ڕووی كردووه له هه‌رێم و به‌تایبه‌ت له سه‌ر تاك، ئه‌و گۆڕانكاریه خێرایانه‌ی ئه‌م دوایه‌یی هه‌رێمی كوردستان كه خۆی له (داخستنی ده‌روازه سنورێكان، داخستنی فڕۆكه‌خانه‌كان، ئاواره‌بوونی هه‌زاران كه‌س به هۆی هیڕشی سوپای عێڕاق و حه‌شدی شەعبی) ده‌بینیته‌وه.
هۆكارەکانی خراپی دۆخی ئابوری هه‌رێم ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ ئه‌م خاڵانه :
١- پشت به‌ستن به سێكته‌ری نه‌وت و پشتگوێخستنی سێكته‌ره‌كانی تر وه‌ك ( كشتوكاڵ، پیشه‌سازی، گه‌شتوگوزار و سامانه سروشتییەكان تر و ….. هتد ).
Kurdish