مه‌زهه‌بێكی ئابووریه و واده‌بێنێت كه ده‌وڵه‌ت نابێت ئیشو كاری پیشه‌سازی و بازرگانی سه‌رپه‌ریشتی بكات . هه‌روه‌ها مافی ئه‌وه‌ی نیه ده‌ستوربه‌داته په‌یوه‌ندیه ئابووریه‌كانه‌وه كه دروست ده‌بێت له نێوان تاكه‌كان و چینه‌كان یان نه‌ته‌وه‌كان دا .
به‌م مانایه زۆر جاران ده‌وترێت لیبراڵێه‌تی ئابووری. وه‌ها باوه باوه‌ڕی ئابووری لێبراڵیزم به‌م لایه‌نانه‌وه بناسێنرێ . ئابووریی بازاڕ ئامرازی به‌رهه‌م هێنان ئه‌هلی بێت و ڕێ بگیرێ له‌وه‌ی بازاڕ بخرێته ژێر ڕكێفی سیاسه‌ته‌وه .
به‌ڵام له سه‌ده‌ی بیسته‌مدا گۆڕانكاریی گرنگ هاتنه كایه‌وه .
به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی ئه‌وه‌ی سیاسه‌ت ده‌ست بخاته ئابووری بازاڕه‌وه خه‌سڵه‌تێكه له لێبراڵیزمی سه‌ده‌ی بیسته مدا جێگێر بووه ، هه‌ر له‌م خاڵه‌شدا لێبراڵیزم زیاتر گۆڕانكاریی به‌سه‌ردا هاتووه به‌ر له هه‌رشتێك ده‌بێ جۆره جیاوازه‌كانی گۆڕانكاری له‌یه‌ك جیابكه‌ینه‌وه له سه‌ره‌تای سه‌ده‌ی بیسته‌مدا پشت كرایه باوه‌ڕی (سیاسه‌تی ده‌ست نه‌خستنه ناو ئابووری بازاره‌وه ) لیبراڵیزم ئه‌و ده‌مه ڕووی خه‌باتی كرده بیرازی جڤاكی و قانوونی وه‌ها كه چاره‌سه‌ری بۆ ئه‌نجامه جڤاكییه‌كانی ئابووریی بازاڕ بدۆزێته‌وه و ڕێیان لێ بگرێ.
گه‌له‌كۆمه‌كیی نێو بازاڕِی كار ،ئه‌گه‌رچی دیمانه‌ی ئابووری به مۆنۆپۆلی داده‌نا و ده‌با قه‌ده‌غه بكریت، له‌لایه‌ن لیبراڵیزمه‌وه سه‌لمێندرا .له بیست و سییه‌كانی سه‌ده‌ی بیسته‌مدا . لیبرالی وه‌ك له سوید مێتۆدی دیمانییه‌كیان داڕشت بۆ ڕێك كردنی هه‌ڵگه‌ڕانه‌وه‌ی دۆخی ئابووری واته پێش گرتن له هه‌ڵه‌ی ئابووری .
زووتر لیبراڵیزم باوه‌ڕی وه‌ها بوو كه( هه‌ڵه‌ی ئابووری )شێوازێكی سروشتی یه بۆ خۆ ده‌رمان كردنی ئابووری . ئه‌م دیمانه نوێیه نۆره‌یه‌كی چالاكی دا به ده‌وڵه‌ت و سیاسه‌تمه‌داران كه ده‌ستكاری دۆخی ئابووری بكه‌ن . ئه‌میشیان له ڕێی ڕێك كردنی بڕی پاره‌وه ، پاش شه‌ڕی جیهانی دووه‌م ئه‌م
سیاسه‌ته له ئه‌وروپای ڕۆژئاوا و ته‌نانه‌ت له ویلایه‌تی ئه‌مریكاش به گشتی سه‌لمێندرا . واته ده‌زگای ده‌وڵه‌ت كه‌وته به‌رهه‌م هێنانی خزمه‌تگوزاری و كاڵا , ئه‌و ده‌زگایانه‌ش به پاره‌ی باجی سه‌ركه‌وته ده‌بران به‌ڕێوه . باج گرنتی سه‌ركه‌وته ده‌كاته‌وه ده‌ست تێوه‌ردانێكی فراوان له دابه‌ش بوونی ئه‌و داهات و سامانه‌ی بازاڕ ده‌یدات . لیبرالان له‌م خاڵه‌دا دووچاری گرفتێكی هه‌ڵبژاردنی دژوار بوون . له‌لایه‌ك نه‌رێتی بیری لیبراڵ,له نا
Kurdish