ئاشتكردنەوەی جووتیارو زەوی ‌

بەو پێوەرەی خەڵكی گوندێكی دوورەدەستی ناوچەی گەرمیانم‌و تەمەنی خۆمم لەو ناوچەیەدا بەسەربردووە، زۆر بەباشی هەست بەو راستییە دەكەم كە لەئێستادا پەیوەندی لەنێوان جووتیارو زەویدا لەئاستێكی زۆر خراپدایەو هەردوولا لەیەكتر جیابوونەتەوە.

ئەم جیابوونەوەیەیش لەدوای ئەوەی هات، كە جووتیارەكان بە بیانووی دامەزراندنیان لەكەرتە جیاوازەكاندا لەلایەن حكومەتەوە، گوندەكانیان جێهێشت‌و بەپشتبەستن بە مووچە، ژیانی شاریان هەڵبژارد.

كاتێك لەدیداری سلێمانیدا بۆ گەشەپێدانی بواری كشتوكاڵ‌و ئاو لە هەرێمدا، قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆكی حكومەتی هەرێم وتی: «جووتیارو شوانمان لە كوردستان نەهێشت‌و هەموویمان دامەزراند»، راستەوخۆ بەڵێم بۆ قسەكەی كردو ئەو مانایەم لە بەڕێزیان وەرگرت كە وەك چۆن حكومەت بەڕێگایەكی نائاگایی ئەو هەموو جووتیارەی لە زەوییەكەی جیاكردەوە، ئێستا پێویستە بە رێگای ئاگاییانە پڕۆژەی هەبێت بۆ گەڕاندنەوەو ئاشتكردنەوەی جووتیاران لەگەڵ زەوییەكانیاندا.

لەمێژەوە (لینین) وتوویەتی: «كە جووتیار نەما، ئیتر خۆشەویستیش بۆ زەوی نامێنێت». لە روانگەی ئەو بۆچوونەوە، لە دووباردا ئێستا خۆشەویستی بۆ زەوی كشتووكاڵ لەلای جووتیاری كورد نەماوە. یەكەم، هەموو ئەو كەسانەی پێشتر ئیشی جووتیارییان دەكرد بوونە فەرمانبەری حكومی‌و توشی تەمبەڵیی بوون لەئاست كاركردن لە زەوییەكانیاندا. دووەم، هەموو ئەو بەروبوومانەیشی ساڵانە جووتیاران بەرهەمیان دەهێنا، لەلایەن حكومەتەوە ساغ نەدەكرایەوەو بایی رەنج‌و ماندووبوونی جووتیاران داهاتی نەبوو.

لەچوارچێوەی پلانەكانی حكومەتیشدا كە ساڵانە دایدەڕێژێت، گرنگییەكی زۆر بە كەرتی كشتوكاڵ‌و سەرچاوەی بەروبوومی ناوخۆیی نەدراوەو حكومەت یاسایەك یان رێنوێنییەكی ئەوتۆی نییە تا لینكی جووتیار بەزەوییەكەیەوە بەهێزو گەرموگوڕتر بكات‌و لێیدانەبڕێت، وەك چۆن لەیاسای ژمارە (117)ی ساڵی 1970ی عیراقیدا هاتووە «هەموو ئەو جووتیارانەی كە زەوی كشتوكاڵییان لەبەردەستدایە نابێت دابمەزرێت‌و ببنە مووچەخۆری دەوڵەت، نە بەفەرمی‌و نە بەگرێبەست».
پێویستی ئاشتكردنەوەی جووتیار لەگەڵ زەوی لەدوای قەیرانەكانی هەرێمی كوردستانەوە بە تەواوی دەركەوت‌و هەستیپێكرا. كاتێك لەلایەك نەوت وەكو سەرچاوەی یەكەمی بودجەی وڵات‌و مووچەی هاووڵاتیان نەیتوانی پێویستییەكان پڕبكاتەوە، لەلایەكی تریشەوە تا ئەوكات زەوی وەك سەرچاوەی كشتوكاڵ‌و بەرهەمی ناوخۆیی سوودی لێوەرنەگیرابوو.

گرنگی ئەمەش لەوەدایە بۆ پەیداكردنی زیاتری پارەو داهات، زەوی وەك سەرچاوەیەكی تری ناوخۆیی زیادبكرێت‌و بەگەڕبخرێت.
ئەوەندەی من ئاگاییم لەو حاڵەتە هەیە، لەگوندەكانی ناوچەی گەرمیاندا، خاڵی لێكترجیاكردنەوەی دەستی جووتیار لە زەوییەكەی‌و دەمەزراندنیان بەكۆمەڵ لەدەزگاو كەرتە جیاوازەكانی شاردا، پەیوەندی بەبڕیارێكی عاتیفییەوە هەبووە.