بازاڕی ئازاد تاڵان و قۆرخ نیە
د.محمد امین گەناوی
وەک چەمکی سیاسی , ئابوری وە فەلسەفی زووتر لە چەند وتارا و باسی بازاری ئازادم کردووە , وە ئەوەی لێرە دا زیاتر تیشکی ئەخەمە سەر ئەمەیە کە چۆن بە ناوی بازاری ئازاد وەک ھەندێ ناوی تر وە ک نیشتیمانی, نەتەوەیی, ئاینی وە یا مەزھەبی و تیرەی و تا یفیەوە لە زۆر شوێن بەخراپترین شێوە بەکاردێ وە کەلکی لی وەردەگیری بۆ ئەنجامدانی کاری تاڵان و تاوانی ئابووری .
پیش ھەرشتێ : سەروەری یاسا , سستمی سیاسی دیموکراسی , یاساغ کردنی قۆرخ کاری , مافی بەکاربەر , چاودێری بازاڕ دارایی وە کار , وە ئەمجار ئازادی میدیا و ھەلی یەکسان بۆ ھەموان لەگەڵ بەرپر سیاریەتی نیشتیمانی , نە تەوەیی, ژینگەیی/تەندروستی وە کۆمەلایەتی مەرج و بنەمان بۆ بازاڕی ئازاد کە بتوانێ ئەنجامی تەندروستی ھەبێ بۆ ژیانی ئابوری تاک و کۆمەڵگا.
وەک رێگەیەک بۆ گەشەی ئابوری کە لک وەرگرتن لە تواناو بەھرەی ی تاکەکان وەبە بەشداری تواناکانی ھەموان لە کۆی گشتی ژیانی ئابووری و بەڕێوە بردنی وڵات, بازارٍِی ئازاد بەلەبەرچاوگرتنی مەرجەکانی سەرەوە لە زۆر وڵاتانی ئەوروپا و ئەمەریکای باکوور وھەندێ وڵاتی ئاسیا وەک یابان و کۆریای باشوور ئەنجامی بێ وێنە و سەرسورھێنەری ھەبووە لە گەشەو پێشکەوتنی پیشەسازیو تەکنۆلۆجی وە گەشە ی تەواوی کەرتەکانی ئابووری و بوارەکانی ژیان .
دوای ڕووخانی بلۆکی سۆسیالیستی لە کۆتای ھەشتاکانی سەدەی ڕابردوو بازاڕی ئازاد بو بە مۆدێل و ناسنامەی ئابووری جیھانی ھەرلە یەکێتی سۆڤیەتی جاران و ئەوروپای ڕۆژھەڵاتەوە تا ئەگاتە ھەندێ لە وڵاتانی جیھانی سێیەم کە ئابووری نیشتیمانیان پلان داڕێژراو بوو واتە دەوڵەتی بوو , ئابووری بازاڕی ئازاد بوو بە جێگرەوەی ئابووری دەوڵەتی .
Kurdish