وه‌به‌رهێنان له‌ مرۆڤدا


 
( گۆڤاری‭‬ فۆرین‭ ‬ئه‌فیرز )‭‬ی‭ ‬ئه‌مه‌ریكایی‭ ‬له‌‭ ‬ڕاپۆرتێكیدا‭ ‬كه‌‭ ‬له‌‭ ‬دوا‭ ‬ژماره‌ی‭ ‬ئه‌م‭ ‬مانگه‌دا‭ ‬بڵاو‭ ‬بووه‌ته‌وه‌،‭ ‬پرسیارێك‭ ‬ده‌وروژێنێت‭ ‬سه‌باره‌ت‭ ‬به‌وه‌ی‭ ‬كه‌‭ ‬داخۆ‭ ‬ئابووریی‭ ‬عێراق‭ ‬سه‌ره‌ڕای‭ ‬ئه‌و‭ ‬نوشستییانه‌ی‭ ‬ئێستای‭ ‬وڵاته‌كه‌‭ ‬دووچاری‭ ‬هاتووه‌،‭ ‬جارێكی‭ ‬دیكه‌‭ ‬گه‌شانه‌وه‌‭ ‬به‌خۆیه‌وه‌‭ ‬ده‌بینێت‭.‬

بێ‭ ‬گومان‭ ‬ڕاپۆرته‌كه‌‭ ‬باس‭ ‬له‌وه‌‭ ‬ده‌كات‭ ‬كه‌‭ ‬عێراق‭ ‬له‌‭ ‬لێواری‭ ‬نابووتی‭ ‬نزیك‭ ‬بووه‌ته‌وه‌‭ ‬و‭ ‬ته‌نیا‭ ‬چاره‌سه‌ری‭ ‬هه‌ر‭ ‬چاكسازییه‌،‭ ‬بێ‭ ‬گومان‭ ‬چاكسازییش‭ ‬له‌‭ ‬دیدی‭ ‬ئه‌مه‌ریكاییه‌كانه‌وه‌‭ ‬په‌نجه‌نه‌رمكردن‭ ‬و‭ ‬ملدانه‌‭ ‬له‌گه‌ڵ‭ ‬یاساكانی‭ ‬سیستمی‭ ‬سه‌رمایه‌داری‭ ‬و‭ ‬ڕوانگه‌‭ ‬ئابوورییه‌كانی‭ ‬نیولیبرالیزم،‭ ‬كه‌‭ ‬به‌بۆچوونی‭ ‬من‭ ‬له‌م‭ ‬سه‌رده‌مه‌دا‭ ‬هه‌ر‭ ‬بیركردنه‌وه‌یه‌ك‭ ‬له‌‭ ‬قه‌یران،‭ ‬ئه‌گه‌ر‭ ‬له‌و‭ ‬سۆنگه‌یه‌وه‌‭ ‬نه‌بێت‭ ‬كه‌‭ ‬خودی‭ ‬ئه‌م‭ ‬سیستمه‌‭ ‬خۆی‭ ‬له‌‭ ‬قه‌یرانێكی‭ ‬گه‌وره‌دایه‌،‭ ‬بیركردنه‌وه‌یه‌كی‭ ‬دروست‭ ‬نابێت‭ ‬و‭ ‬له‌سه‌ر‭ ‬ئاستی‭ ‬دوورمه‌وداش‭ ‬خوڵقێنه‌ر‭ ‬نابێت‭. ‬
ئه‌وه‌ی‭ ‬واده‌كات‭ ‬له‌‭ ‬سه‌ره‌تای‭ ‬ئه‌م‭ ‬نووسینه‌دا‭ ‬ئه‌و‭ ‬ڕاپۆرته‌‭ ‬بكه‌مه‌‭ ‬ده‌روازه‌ی‭ ‬نووسینه‌كه‌م،‭ ‬به‌‭ ‬ته‌نیا‭ ‬بڕگه‌یه‌كه‌‭ ‬كه‌‭ ‬سه‌باره‌ت‭ ‬به‌‭ ‬وه‌به‌رهێنانه‌‭ ‬له‌‭ ‬سه‌رمایه‌ی‭ ‬مرۆییدا‭. ‬
 
 
به‌ر‭ ‬له‌مه‌،‭ ‬ئه‌وه‌ی‭ ‬سه‌رنجم‭ ‬له‌‭ ‬ڕاپۆرته‌كه‌دا‭ ‬ڕاده‌كێشێت‭ ‬ئه‌وه‌یه‌‭ ‬كه‌‭ ‬سه‌ره‌ڕای‭ ‬نه‌هامه‌تی،‭ ‬له‌‭ ‬كۆتاییدا‭ ‬ڕه‌نگه‌‭ ‬ترووسكاییه‌ك‭ ‬هه‌بێت‭ ‬بۆ‭ ‬عێراق‭. ‬ترووسكاییه‌كه‌ش‭ ‬ته‌نیا‭ ‬ئه‌وه‌یه‌‭ ‬كه‌‭ ‬مرۆڤ‭ ‬له‌ژێر‭ ‬باری‭ ‬فشاردا‭ ‬ناچار‭ ‬ده‌بێت‭ ‬ئه‌و‭ ‬هه‌ڵانه‌ی‭ ‬هه‌یه‌تی‭ ‬ڕاستیان‭ ‬بكاته‌وه‌‭.  ‬
له‌‭ ‬كاتی‭ ‬قه‌یران‭ ‬و‭ ‬نه‌هامه‌تی‭ ‬و‭ ‬لێقه‌وماندا‭ ‬مرۆڤ‭ ‬به‌خۆداچوونه‌وه‌‭ ‬ده‌كات‭ ‬و‭ ‬ئه‌وه‌ی‭ ‬توانیویه‌تی‭ ‬بیكات‭ ‬و‭ ‬نه‌یكردووه‌،‭ ‬ئێستا‭ ‬ئیتر‭ ‬ده‌بێت‭ ‬به‌ناچاری‭ ‬بیكات‭. ‬
 
 
لێره‌دا‭ ‬نموونه‌یه‌كم‭ ‬له‌‭ ‬به‌رده‌ستدایه‌‭ ‬و‭ ‬ڕاپۆرتێكی‭ ‬زۆر‭ ‬لۆكاڵیی‭ ‬خۆمانه‌یه‌،‭ ‬سه‌باره‌ت‭ ‬به‌‭ ‬خولی‭ ‬ئه‌مساڵی‭ ‬پێشه‌نگای‭ ‬نێوده‌وڵه‌تیی‭ ‬كتێبه‌‭ ‬له‌‭ ‬هه‌ولێر‭. ‬به‌پێی‭ ‬ڕاپۆرته‌كه‌،‭ ‬كه‌‭ ‬متمانه‌م‭ ‬به‌‭ ‬دروستكه‌رانی‭ ‬هه‌یه‌،‭ ‬ئه‌مساڵ‭:‬

‭- ‬بازاڕی‭ ‬كتێب‭ ‬له‌‭ ‬ساڵان‭ ‬باشتر‭ ‬بووه‌‭ ‬و‭ ‬خه‌ڵك‭ ‬خولیای‭ ‬سه‌رچاوه‌‭ ‬و‭ ‬به‌ده‌ستخستی‭ ‬كتێبن،‭ ‬بۆ‭ ‬چۆنیه‌تیی‭ ‬ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی‭ ‬كێشه‌‭ ‬و‭ ‬قه‌یران‭. ‬
‭- ‬ئه‌مساڵ‭ ‬كه‌مترین‭ ‬گه‌نده‌ڵی‭ ‬و‭ ‬قاچ‭ ‬و‭ ‬قوچ‭ ‬كراوه‌‭. ‬به‌پێی‭ ‬ڕاپۆرته‌كه‌‭ ‬له‌‭ ‬ساڵانی‭ ‬ڕابردوودا‭ ‬نرخی‭ ‬پسووله‌یه‌كی‭ ‬به‌تاڵ‭ ‬گه‌یشتووه‌ته‌‭ ‬200‭ ‬دۆلار،‭ ‬ئه‌مساڵ‭ ‬یه‌ك‭ ‬حاڵه‌تی‭ ‬وا‭ ‬تۆمار‭ ‬نه‌كراوه‌‭. (‬كورد‭ ‬گوته‌نی‭: ‬مانگا‭ ‬مرد‭ ‬و‭ ‬دۆ‭ ‬بڕا‭.

ڕه‌نگه‌‭ ‬ئه‌مه‌‭ ‬بابه‌تێكی‭ ‬گرنگی‭ ‬لێكۆڵینه‌وه‌‭ ‬بێت‭ ‬بۆ‭ ‬خه‌ڵكی‭ ‬خۆی،‭ ‬بۆیه‌‭ ‬جێی‭ ‬دێڵم‭ ‬و‭ ‬ده‌چمه‌وه‌‭ ‬سه‌ر‭ ‬ئه‌وه‌ی‭ ‬ده‌ستم‭ ‬پێ‭ ‬كرد‭ ‬و‭ ‬سه‌باره‌ت‭ ‬ئه‌و‭ ‬بڕگه‌یه‌‭ ‬كه‌‭ ‬په‌یوه‌ندسی‭ ‬به‌‭ ‬وه‌به‌رهێنانه‌وه‌‭ ‬هه‌یه‌‭ ‬له‌‭ ‬مرۆڤدا‭. ‬

له‌‭ ‬نووسینی‭ ‬پێشترمدا‭ ‬باسم‭ ‬له‌‭ (‬پلانی‭ ‬مارشاڵ‭) ‬كرد،‭ ‬كه‌‭ ‬ئه‌وه‌‭ ‬بایه‌خه‌‭ ‬ماتماتیكی‭ ‬و‭ ‬ئابوورییه‌كه‌ی‭ ‬نییه‌‭ ‬ده‌یكاته‌‭ ‬شتێكی‭ ‬گرنگ‭ ‬بۆ‭ ‬ئه‌ڵمانیا‭ ‬و‭ ‬ئه‌وروپا،‭ ‬به‌ڵكو‭ ‬بایه‌خه‌كه‌ی‭ ‬له‌و‭ ‬بیركردنه‌وه‌یه‌دای