رێككه‌وتنێكی‌ نوێی‌ جیهانی‌ له‌نێوان هێزی‌ كارو سه‌رمایه‌دا ‌

به‌شی‌ یه‌كه‌م
مانگی‌ رابردو به‌نوێنه‌رایه‌تی‌ یه‌كێتیی نیشتمانیی كوردستان به‌شداریم كرد له‌ كۆنفرانسێكی‌ جیهانی‌ به‌ ناونیشانی‌ ( رێككه‌وتنێكی‌ نوێی‌ جیهانی‌ له‌نێوان ده‌ستی‌ كارو سه‌رمایه‌)دا كه‌ له‌ستۆكهۆلمی‌ پایته‌ختی‌‌وڵاتی‌ سوید ئه‌نجامدرا، به‌ به‌شداری‌ 150 كه‌سایه‌تی‌ كه‌ نوێنه‌رایه‌تی‌ 50‌وڵاتی‌ جیهانیان ده‌كرد كه‌ پێكهاتبوون له‌نوێنه‌ری‌ پارته‌ سیاسیغه‌ سۆشیال دیموكراته‌كان‌و كۆمپانیا گه‌وره‌كانی‌ جیهان‌و رێكخراوه‌ ئابوورییه‌ نێوده‌وڵه‌تییه‌ جیهانییه‌كانی‌‌وه‌ك (بانكی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌، سندوقی‌ دراوی‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‌و رێكخراوی‌ كاری‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‌و نوێنه‌ری‌ سه‌ندیكا كرێكارییه‌كان كه‌پارتی‌ سۆسیال دیموكراتی‌ سویدی‌ سه‌رپه‌رشتی‌ كۆنفرانسه‌كه‌ی‌ ده‌كرد. كۆی‌ ئامانجی‌ كۆنفرانسه‌كه‌ بریتی‌ بوو له‌پێویستی‌ بوونی‌ رێككه‌وتنێكی‌ نوێی‌ جیهانی‌ له‌نێوان سیاسه‌تمه‌داران‌و كرێكاران‌و بازرگانان‌و كۆمپانیاكان‌و سه‌رمایه‌داره‌كاندا بۆ فه‌راهه‌مكردنی‌ گه‌شه‌كردنێكی‌ جیهانی‌ به‌رده‌وام.
به‌شی‌ هزری‌ بزووتنه‌وه‌ی‌ كرێكاری‌ سویدی‌ ئه‌ركی‌ بۆ دانانی‌ به‌رنامه‌یه‌ك گرته‌ ئه‌ستۆ به‌هاوكاری‌ گروپی‌ كاری‌ نێوده‌وڵه‌تی‌ به‌ مه‌به‌ستی‌ گفتوگۆیه‌كی‌ خێرا سه‌باره‌ت به‌وه‌ی‌ كه‌ چۆن ئامانجه‌ (مه‌به‌سته‌) هاوبه‌شه‌كان له‌ خه‌ونێكه‌وه‌ ببێت به‌داهاتوویه‌كی‌ پرشنگداری‌ راسته‌قینه‌ له‌گه‌ڵ  خۆشگوزه‌رانییه‌كی‌ هاوبه‌ش بۆ سه‌رجه‌م لایه‌نه‌كان.
‌وه‌كو به‌شێك له‌ پرۆسه‌كه‌ كه‌ ببێت به‌ رێككه‌وتنێكی‌ نوێی‌ جیهانی‌ له‌نێوان كار‌و سه‌رمایه‌دا، ئه‌م كارنامه‌یه‌ له‌سه‌ر مێزی‌ گفتوگۆ پێشنیار كرا كه‌ به‌هاوبه‌شی‌ پارتی‌ سۆسیال دیموكراتی‌ سوید‌و كۆنفیدراسیۆنی‌ یه‌كێتی‌ بازرگانه‌كانی‌ سوید له‌ 23ی‌ 10 ی‌ 2013 له‌ ستۆكهۆڵم رێكخرا، به‌هه‌مان شێوه‌ له‌و  كۆبوونه‌وه‌یه‌شدا كه‌ له‌گه‌ڵ هاوپه‌یمانی‌ پێشكه‌وتووخوازه‌كان له‌ 24ی‌ 10 رێكخرا. گفتوگۆكان‌و ناوه‌ڕۆكی‌ كارنامه‌كه‌ ره‌نگدانه‌وه‌یه‌كه‌ بۆ بیروبۆچوونی‌ بزووتنه‌وه‌ی‌ كرێكارانی‌ سوید كه‌ كار ده‌كات بۆ دابینكردنی‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌ هه‌موو لایه‌نه‌ په‌یوه‌ندیداره‌كان به‌ مه‌به‌ستی‌ گه‌شه‌یه‌كی‌ ئابووری‌ به‌رده‌وام له‌ سه‌رجه‌م وڵاتانی‌ دنیادا.
له‌ كۆنفرانسه‌كه‌دا باس له‌وه‌كرا قه‌یرانه‌ داراییه‌كانی‌ ساڵی‌ 2008‌و ئه‌نجامی‌ قه‌یرانه‌كان‌و داكشانی‌ ئابووری‌ راسته‌وخۆ كاریگه‌ری‌ هه‌بووه‌ له‌سه‌ر هه‌ردوو ئاستی‌ ئابووری‌ گه‌وره‌و بچوك هه‌روه‌ها به‌شێوه‌یه‌كی‌ ناڕاسته‌وخۆ كاریگه‌ری‌ هه‌بووه‌ له‌سه‌ر به‌شێكی‌ زۆری‌ جیهان. ئه‌نجامه‌ خراپه‌كان ماوه‌ته‌وه‌و خۆی‌ پیشانده‌دات له‌ هه‌ردوو ئه‌نجامه‌ ئابووری‌‌و كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كاندا. بوژاندنه‌وه‌‌و گه‌شه‌كردن هێواش بووه‌‌و یان ته‌نانه‌ت هه‌ر نه‌بووه‌ له‌ هه‌ندێ ئابووری‌ دا كه‌ له‌ قه‌یرانی‌ قوڵدابوون.  نا هاوسه‌نگی‌ له‌داهاتدا زیادیكرد دوا به‌دوای‌ ئه‌وه‌ی‌ بێكاریی‌ زیادی‌ كردووه‌ بووه‌ته‌ هۆی‌ كه‌مبوونی‌ به‌گه‌ڕخستنی‌ هێزی‌ كار له‌سه‌ر ئاستی‌ جیهان. هه‌ندێ ‌وه‌ڵامی‌ سیاسی‌ ‌وه‌رگیراوه‌ به‌مه‌به‌ستی‌ زیاتر به‌رده‌وامبوون‌و جێگیركردن له‌ بازاڕه‌كانی‌ دارایدا  كه‌ له‌ ئه‌نجامی‌ ئه‌و قه‌یرانه‌دا بوو تاخۆی‌ بپارێزێت له‌ ناسه‌قامگیری‌ داهاتوو كه‌ بوونه‌ته‌ هۆی‌ روودانی‌، به‌ به‌راورد به‌ناوچه‌كانی‌ تری‌ ئابووری‌ كه‌  ناجێگیری‌‌و گۆڕانی‌ بڕی‌ سه‌رمایه‌یه‌. به‌هێزكردنی‌ باوه‌ڕو متمانه‌ی‌ گشتی‌ له‌ بنیاتنانی‌ گه‌شه‌كردن‌و له‌خۆگرتنی‌ هه‌موو كۆمه‌ڵگاكان پێویستیان به‌ دیالۆگێكی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌و نێوده‌وڵه‌تییه‌ هه‌روه‌ها پێویستی‌ به‌ بڕیاردانه‌  سه‌باره‌ت به‌ نزیكبوونه‌وه‌یه‌كی‌ سیاسی‌ نوێ‌.
نزیكه‌ی‌ 50% ی‌ هێزی‌ كاری‌ جیهان له‌و ‌وڵاتانه‌دا ده‌ژین كه‌ مافی‌ یه‌كێتی‌ بازرگانی‌ ده‌سته‌به‌ر ناكات‌و هه‌روه‌ها گفتوگۆی‌ به‌ كۆمه‌ڵیش كه‌مه‌ له‌ زۆربه‌ی‌ ئه‌و ‌وڵاتانه‌دا. سه‌ره‌ڕای‌ ئه‌وه‌ش، قه‌یرانه‌ ئابوورییه‌كه‌  بۆته‌ هۆی‌ خراپبوونی‌ دیالۆگی‌ كۆمه‌ڵایه‌تی‌، كه‌ بۆته‌ هۆی‌ لاوازبوونی‌ ئومێد‌و سه‌ركه‌وتن بۆ دۆزینه‌وه‌ی‌ چاره‌سه‌رێكی‌ هاوبه‌ش له‌نێوان ده‌ستی‌ كار‌و سه‌رمایه‌دا. بازاڕه‌كانی‌ جیهان رووبه‌ڕووی‌ له‌مپه‌رێكی‌ زۆر قورس ده‌بێته‌وه‌: هاوبه‌شی‌ كۆمه‌ڵایه‌تی‌ لاواز ده‌بێت، 50% ی‌ هێزی‌ كاری‌ جیهان له‌ ئابوورییه‌كی‌ ناڕه‌سمیدا كارده‌كه‌ن، ناهاوسه‌نگی‌ له‌ داهاتدا زیاتر ده‌بێت. ئاستی‌ كاری‌ نایاسایی‌ زیاد ده‌بێت، گۆڕانێكی‌ سه‌ره‌كی‌ ده‌بێت له‌زنجیره‌ به‌رهه‌مه‌كاندا، به‌رهه‌می‌ ناته‌واو په‌ره‌ده‌سێنێت به‌شێوه‌یه‌كی‌ په‌رش‌و بڵاو له‌ سه‌رتاپ