له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی له‌دوای هه‌شتاكانی سه‌ده‌ی رابردووه‌وه، پڕۆسه‌ی به‌تایبه‌تیكردن وه‌ك ته‌وژمێك زۆرێك له‌ئابوورییه‌كانی جیهانی گرته‌وه، به‌ڵام قه‌یرانی دارایی‌و ئابووریی ساڵی ٢٠٠٨، بۆ زۆربه‌ی ده‌وڵه‌تانی جیهان، به‌تایبه‌تی ده‌وڵه‌تانی ئه‌وروپاو ئه‌مریكا ده‌ریخست، كه‌هێشتا حكومه‌ت‌و سیستمه داراییه‌كانی رۆڵێكی گه‌وره له‌ده‌ستنیشانكردنی ره‌وتی ئابووریی ناوخۆیی‌و جیهانیدا ده‌گێڕن. بۆ نمونه له‌ئه‌مریكا، حكومه‌تی فیدراڵی زیاتر له‌دوو تریلیۆن دۆلاری وه‌ك پلاندانی هاندان بۆ رزگاركردنی ئابووریی ئه‌مریكاو جیهان له‌داڕمان خه‌رجكرد. له‌ئه‌وروپاش، پشتیوانی دارایی ئه‌وروپا بۆ بانكه بازرگانییه‌كان‌و ده‌وڵه‌ته ئه‌وروپییه زیان لێكه‌وتووه‌كان، له‌ساڵی ٢٠٠٨وه گه‌یشته زیاتر له‌دوو تریلیۆن‌و نیو دۆلار. رێكخراوه ئابوورییه نێوده‌وڵه‌تییه‌كانی وه‌ك بانكی نێوده‌وڵه‌تی‌و سندوقی نێوده‌وڵه‌تیی نه‌خت، جه‌خت له‌وه ده‌كه‌نه‌وه، كه‌یه‌ك له‌گرنگترین هۆكاره‌كانی قه‌یرانی دارایی‌و ئابووریی جیهان، لاوازی كارایی‌و چالاكبوونی سیستمه داراییه حكومییه‌كانه، له‌به‌ر ئه‌وه ئه‌وان پێداگیریی له‌سه‌ر گرنگی چاكسازیی دارایی گشتی ده‌كه‌نه‌وه، كه‌سیستمه دارایی‌و ته‌شریعات‌و سیستمه‌كانی چاودێریكردن ده‌گرێته‌وه. به‌پێی راوبۆچوونی ئه‌وانه‌ی بانگه‌شه‌ی دارایی ده‌كه‌ن، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی ئه‌و پێشنیارانه‌ی بۆ چاكسازیی سیستمی دارایی ده‌خرێنه‌ڕوو، ناتوانێ ببنه رێگر له‌به‌رده‌وام روونه‌دانی قه‌یرانی دارایی‌و ئابووری له‌ئاینده‌دا، به‌ڵام ئه‌و چاكسازییانه ده‌كرێ یارمه‌تیده‌رێكی زۆر كارا بێت بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی ئاسواره‌كانی قه‌یرانی دارایی‌و ئابووری له‌هه‌ردوو ئابووریی ناوخۆیی‌و نێوده‌وڵه‌تیدا، ئه‌گه‌ر هاتوو روویدا.
له‌عیراق، به‌هه‌رێمی كوردستانه‌وه، ده‌رئه‌نجامی هه‌ڵكشانی نرخه‌كانی نه‌وت، زێده‌یه‌كی دارایی زۆر فه‌راهه‌م بووه، ئه‌مه‌ش وه‌ك هه‌موومان ده‌ركی پێ ده‌كه‌ین بۆته هۆكاری به‌رزبوونی خه‌رجییه گشتییه حكومییه‌كان، ئه‌و زیادبوونه گه‌وره‌یه‌ی خه‌رجییه گشتییه‌كان‌و كۆنبوون‌و لاوازی كارایی‌و چالاكبوونی ئه‌و سیستمه دارایی‌و چاودێرییه‌ی له‌هه‌رێمی كوردستان جێبه‌جێده‌كرێت. هه‌موو ئه‌وانه بوونه‌ته هۆكاری زیادبوونی تێكڕای په‌ككه‌وتن‌و دواكه‌وتنی جێبه‌جێكردنی پڕۆژه‌كانی وه‌به‌رهێنان، ئه‌مه‌ش كۆمه‌ڵگه‌و ئابووریی نیشتمانی له‌سوود وه‌رگرتنی باشی ئه‌و گه‌شه‌كردنی سه‌رچاوه داراییانه‌ی كه‌ده‌ڕژێنه ناو كه‌ناڵه‌كانی ئابوورییه‌وه بێبه‌ش ده‌كات. له‌لایه‌كی تریشه‌وه، به‌شداری زۆر گه‌وره‌ی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له‌ئابووری‌و له‌به‌رامبه‌ریشدا لاوازی كه‌رتی تایبه‌تی، گرنگی‌و بایه‌خی كه‌رتی حكومی‌و سیستمه داراییه‌كه‌ی له‌پێكهێنانی ئابووریی نیشتمانی‌و به‌شداریكردنی كارای له‌پڕۆسه‌ی ئاوه‌دانكردنه‌وه‌دا نیشان ده‌دات.
ئێمه زۆرجار له‌كۆبوونه‌وه‌كانی مونته‌دای ئابووریی كوردستاندا، پێداگیری له‌سه‌ر زه‌روره‌تی ئه‌نجامدانی چاكسازی دارایی‌و نوێكردنه‌وه‌ی سیستمه داراییه حكومییه‌كان ده‌كه‌ینه‌وه، وێڕای جه‌ختكردنه‌سه‌ر پته‌وكردنی شه‌فافیه‌ت‌و خستنه‌ڕووی واقیعی ئابووریی‌و ئه‌و كۆسپانه‌ی دێنه‌ڕێی، تابتوانرێت گه‌وره‌ترین سوود له‌و زیده داراییانه‌ی كه‌ساڵانه له‌ڕێی بودجه‌ی گشتییه‌وه دێته نێو كه‌ناڵه‌كانی ئابوورییه‌وه وه‌ربگیرێت. هه‌وڵدان بۆ په‌ره‌دان به‌ئامرازه‌كانی دارایی گشتی ده‌بێ یه‌ك له‌ئه‌وله‌ویه‌ته‌كانی حكومه‌تی داهاتوو بێت، تائه‌و زێده داراییانه به‌شێوه‌یه‌كی دروست وه‌به‌ربهێندرێن‌و ببێته هانده‌ری به‌ره‌وپێشچوونی جێگیریی ئابووری‌و كه‌مكردنه‌وه‌ی ئاسه‌واری هه‌ر كێشه‌یه‌كی ئابووری كه‌ڕووبه‌ڕووی ئابووریی هه‌رێم ببێته‌وه، ناكرێ گرنگی دابه‌زینی نرخی نه‌وت له‌به‌رچاو نه‌گرێن، چونكه ئه‌گه‌رێكه روودانی ئابووریی هه‌رێم رووبه‌ڕووی قه‌یرانێكی گه‌وره‌ی دارایی‌و پاشان ئابووری گه‌وره ده‌كاته‌وه.
حكومه‌ت ماوه‌ی هه‌وڵیدا بنه‌ماكانی حكومه‌تی ئه‌لكترۆنی پراكتیزه بكات، به‌ڵام ئه‌م هه‌وڵه‌ی حكومه‌ت هێشتا له‌شوێنی خۆیدا گرمۆڵه بووه‌و نه‌یتوانیوه هه‌نگاوێك به‌ره‌و پێش بچێت، ده‌بوو هاوكات له‌گه‌ڵیشیدا كار بۆ به‌كارهێنانی ته‌كنه‌لۆجیا له‌ئاماده‌كردن‌و جێبه‌جێكردن‌و چاودێریكردنی بودجه‌ی گشتییدا به‌كاربهێنرابایه. ئه‌م كه‌موكورتییه له‌پراكتیزه‌كردنی به‌كارهێنانه ته‌كنه‌لۆجییه‌كان له‌سیستمه داراییه حكومییه‌كاندا، كاریگه‌رییه‌كی گه‌وره‌ی له‌سه‌ر په‌ره‌نه‌سه‌ندنی سیستمی دارایی‌و شه‌فافیه‌ت پێویست هه‌بووه. وه‌ك له‌سه‌ره‌وه ئاماژه‌مان بۆكرد، ده‌رده‌كه‌وێت كه چاكسازیی‌و په‌ره‌پێدانی سیستمه داراییه پراكتیز
Kurdish