ده‌ی(18)ی ڕێكه‌وتننامه‌ی نێوده‌وڵه‌تی مافه‌كانی منداڵ ده‌ڵێت:”دایك و باوك به‌رپرسیارێتی هاوبه‌ش بۆ په‌روه‌رده‌كردن و گه‌شه‌كردنی منداڵ ده‌گرنه ئه‌ستۆ و به‌رژه‌وه‌ندی باڵای منداڵ جێی گرنگیپێدانی سه‌ره‌كیان ده‌بێت”. هه‌روه‌ها ماده‌ی (19) له‌و ڕێكه‌وتننامه‌یه ده‌ڵێت:”ده‌بێت ده‌وڵه‌تانی ئه‌ندام له‌م ڕێكه‌وتنه‌دا هه‌موو ڕێوشوێنێكی یاسایی و ئیداری و كۆمه‌ڵایه‌تی و په‌روه‌رده‌یی گونجاو بگرنه‌به‌ر بۆ پاراستنی منداڵان له هه‌موو جۆره‌كانی توندوتیژی و زیانی جه‌سته‌یی و عه‌قڵی و پشتگوێ خستن”.
ماده‌ی (27)یش ده‌ڵێت:”هه‌موو منداڵێك مافی به‌ده‌ستهێنانی ئاستێكی شایسته‌ی ژیانی هه‌یه، بۆ گه‌شه‌كردنی له‌ڕووی جه‌سته‌یی و عه‌قڵی و گیانی و ژیاری و كۆمه‌ڵایه‌تیه‌وه”.
ئه‌وه‌ی له‌م چه‌ند ساڵه‌ی دواییدا تێبینی ده‌كرێت هاوكات له‌گه‌ڵ ئاڵۆزبوونی ژیان و زۆربوونی خواست و پێویستییه‌كانی مرۆڤ و خێزان به شێوه‌یه‌كی گشتی، ڕێژه‌ی كارپێكردنی منداڵان و ده‌رهێنانیان له‌ناو كڵاسه‌كانی خوێندن به‌ره‌و هه‌ڵكشان ڕۆیشتووه و له زیادبوونیشدایه. كێشه‌كه له‌وه‌دایه كه چه‌ندین كاری قورس و تاقه‌تپڕوكێن به منداڵان ده‌كرێت كه له‌ڕووی جه‌سته‌یی و ده‌روونیه‌وه بۆ ئه‌نجامدانی ئه‌وجۆره كارانه ئاماده‌نین، چونكه ئه‌و كارانه له‌سه‌رووی وزه و توانای منداڵه‌كانه‌وه‌یه، له كاتێكدا كه ڕێكه‌وتننامه نێوده‌وڵه‌تییه‌كان هه‌موو جۆره‌كانی كارپێكردنی منداڵانی قه‌ده‌غه كردووه و وڵاته ئه‌ندامه‌كانی پێوه پابه‌ند كردووه تاوه‌كو كۆمه‌ڵگه‌كانیان له ته‌شه‌نه‌كردنی ئه‌م دیارده‌یه دووربخه‌نه‌وه، به تایبه‌تیش ئه‌م پابه‌ندكردنه له ڕێكه‌وتننامه‌ی (پاراستنی مافه‌كانی منداڵ)دا ڕه‌نگیداوه‌ته‌وه كه له 2ی ئه‌یلولی ساڵی 1990 خرایه بواری جێبه‌جێكردنه‌وه.
شێوازه‌كانی كارپێكردنی منداڵ له‌لایه‌ن خێزانه‌وه هۆكارێكی ڕاسته‌وخۆیه بۆ زه‌وتكردنی مافه‌كانی منداڵ و بێبه‌شكردنیان له سوودوه‌رگرتن له‌و مافانه و بینینی دونیای قۆناغی منداڵی، كاتێك له‌پێناوی به‌ده‌ستهێنانی بڕێك پاره و بژێویدا زۆر له منداڵه‌كان ده‌كرێت كاربكه‌ن، به‌ڵام به‌بێ ئه‌وه‌ی خانه‌واده‌كانیان هه‌ست پێبكه‌ن له‌گه‌ڵ تێپه‌ڕبوونی كاتدا منداڵه‌كان تووشی چه‌ندین گرێی ده‌روونی و ڕه‌فتاری دزێوو خۆبه‌كه‌مزانین و خه‌م و بێئومێدی ده‌بن و له‌به‌رئه‌وه‌ی ئه‌وان ده‌رفه‌تی خوێندن له‌ده‌ستده‌ده‌ن له به‌رامبه‌ردا كۆمه‌ڵگه‌ش سته‌میان لێده‌كات و به‌كه‌م لێیان ده‌ڕوانێت.
ئه‌م دیارده دزێوه ورده ورده له‌گه‌ڵ گه‌وره‌بوونیدا هه‌ڕه‌شه له ئاینده‌ی كۆمه‌ڵگاكه‌مان ده‌كات و دواڕۆژی نه‌وه‌كانمان ده‌خاته مه‌ترسییه‌كی گه‌وره‌وه. له ڕاستیدا دیارده‌ی كارپێكردنی منداڵان له كۆمه‌ڵی كوردیدا شتێكی نوێ نییه، به‌ڵكو مێژوویه‌كی خۆی هه‌یه و له ده‌یه‌كانی سه‌ده‌ی ڕابردوودا له‌به‌ر خراپی و دژواری ئاستی بژێوی خه‌ڵك هه‌میشه په‌نا براوه‌ته به‌ر كارپێكردنی منداڵان له‌ناو بازاڕه‌كان و شوێنكاره‌كان و پیشه ده‌ستڕه‌نگینییه‌كاندا، ئێستاش به شێوازێكی ترو به ئاستێكی به‌رفراوانتر درێژه‌ی پێده‌درێت.
ژماره‌ی منداڵانی ئیشكه‌ر له ئێستادا به به‌راورد له‌گه‌ڵ له ژماره و ئاماره‌كانی ساڵانی ڕابردوو ناهاوسه‌نگه و جیاوازییه‌كی زۆرییان له نێواندایه و به‌یه‌ك پێوه‌ر ناپێورێت. به‌پێی ئامارێكی ناڕه‌سمی ڕاگه‌یه‌نراو، بوونی زیاتر له (20)هه‌زار منداڵی ئیشكه‌ر له هه‌رێمی كوردستان خۆی له‌خۆیدا ژماره‌یه‌كی مه‌ترسیداره و قابیلی زیادبوونی به‌رده‌وامیشه.
ئایا ئه‌و هۆكارانه چین له پشت زیادبوونی ڕێژه‌ی منداڵانی ئیشكه‌ره‌وه ده‌وه‌ستن؟. ئایا پلانی حكومه‌ت و ڕێكخراوه‌كانی داكۆكیكار له مافی منداڵان چیه بۆ ڕێگرتن له ته‌شه‌نه‌كردنی ئه‌م دیارده‌یه؟ كاریگه‌ریه نه‌رێنییه‌كانی كاركردن له قۆناغی سه‌ره‌تایی ژیانی منداڵان له‌سه‌ر لایه‌نی ده‌روونی و ئاستی هۆشیاری و په‌روه‌رده‌ییان چۆن ده‌بێت؟ ئایا خێزان له‌م دیارده دزێوه به‌رپرسیاره یاخود حكومه‌ت و كۆمه‌ڵگه؟.
له ڕاستیدا چه‌ندین هۆكاری ڕاسته‌وخۆ هه‌یه كه پاڵ به زۆربه‌ی خێزانه‌كانه‌وه ده‌نێت له ته‌مه‌نێكی زۆر سه‌ره‌تاییدا منداڵه‌كانیان له‌به‌ر خوێندن ده‌رب
Kurdish