سەدەی بیست‌و یەك، سەدەی تەكنیك‌و تەكنەلۆژیایە

لەئەمەریكا هەر جوتیارێك لەساڵی 1800دا بەروبومی كشتوكاڵی 3 كەسی بەرهەمدەهێنا، لە1900دا هی 5 كەس‌و لە1930دا هی 9 كەس‌و لە1960دا هی 28 كەس‌و لە1967دا هی 90 كەس، ئەوەی لەپیشت ئەم گۆڕانكارییەوە بوو، تەنهاو تەنها زانست‌و تەكنەلۆژیا بوو.
 
دەمێكە جیهان پێی ناوەتە قۆناغێكەوە كە هێزی مرۆیی‌و دەستی كار لەبەرهەمهێنانی كشتوكاڵ‌و پیشەسازیدا لەڕووی چەندایەتییەوە بایەخێكی ئەوتۆی نەماوە، ئەوەی لەجیهانی پیشەسازی‌و كشتوكاڵی نوێدا رۆڵی سەرەكی دەبینێت، چیتر كاری فیزیكی‌و هێزو توانای بازوو نییە، بەڵكو زانست‌و تەكنەلۆژیا‌و كارامەییە.
 
لەوڵاتانی پێشكەوتوودا زۆرێك لەبەروبومە كشتوكاڵییەكان، كەرەسەی خاون‌و تەنها لەكێڵگەوە بۆ بەكارهێنان نابرێنە بازاڕەوە، بەڵكو لەچوارچێوەی پرۆسەیەكدا بەهۆی پێشكەوتنی تەكنیكەوە پیشەسازی گۆڕینەوە دەكرێنە بەروبومێكی دیكە، ئیتر كشتوكاڵا بەوجۆرە ئەنجامنادرێت كە سەدان ساڵا لەمەوبەر باوباپیرانمان دەیانكرد، بەڵكو لەزۆربەی وڵاتانی پێشكەوتووی جیهاندا بەپشتبەستن بەزانست‌و تەكنەلۆژیا بەردەوام هەوڵی بەبازاڕی كردنی كشتوكاڵا دەدرێت. ناكارایی كەرتی كشتوكاڵا لەوڵاتانی دواكەوتوودا، بەپلەی یەكەم دەگەڕێتەوە بۆ كەمبوونی ئامێری كشتوكاڵی زەبەلاح‌و بێئاگایی جوتیاران سەبارەت بەگرنگی بەكارهێنانی تەكنیك‌و شێوازی زانستی‌و تەكنەلۆژیا لەبەرهەمهێناندا.
 
بۆ پەی بردن بەگرنگی تەكنەلۆژیا‌و ئەو گۆڕاكارییە گەورەیەی لەسەدەی نۆزدەهەم‌و بیسەتەمدا لەكەرتی كشتوكاڵدا بەدیهێناوە، سەرنجدان لەئەمەریكاو ئەوروپا گرنگە، لەئەمەریكا هەر جوتیارێك لەساڵی 1800دا بەروبومی كشتوكاڵی 3 كەسی بەرهەمدەهێنا، لەساڵی 1900دا هی 5 كەس‌و لەساڵی 1930دا هی 9 كەس‌و لەساڵی 1960دا هی 28 كەس‌و لەساڵی 1967دا هی 90 كەس، ئەوەی بزوێنەری ئەم گۆراكارییە بوو زانست‌و تەكنەلۆژیا بوو.
 
لەكاتێكدا هەر لەو ماوەیەدا بەهۆی جیاوازی تەكنەلۆژییاوە، رێژەی بەرهەمهێنەرانی كشتوكاڵا لەیەكێتی سۆڤیەتی جاران  یەك بەشەش‌و لەئیتاڵیا یەك بەشەش‌و فەرەنسا یەك بەدوانزەو لەئەڵمانیا یەك بەبیست‌و پێنج بوو. ئەگەرچی دەستی كاریش هەرچی زیاتر لەبەرهەمهێنانی كشتوكاڵدا كەمتر دەبۆوە، لەبەرامبەردا رێژەی بەرهەمهێنان زیاتر دەبوو، بۆ نمونە لەئەڵمانیا بەرهەمهێنانی پەتاتە لەساڵی 1900دا بیست ئەوەندەی بەرهەمهێنانی پەتاتە بوو لەساڵی 1800دا.
 
ئەمە جگە لەوەی كە تۆژینەوە زانستییەكان دەمێكە لەوڵاتانی پێشكەوتوودا كار لەسەر دەكەن كە تەكنەلۆژیای میكانیكی لەگەڵا تەكنەلۆژیای زیندەكاری واتە بایلۆجی لەكێڵگەدا بەكاربهێنرێت بۆ زیادكردنی بەرهەمهێنانی كشتوكاڵی.
 
ئەوەی وڵاتێك ئاوەدان دەكاتەوە لەجیهانی ئەمڕۆدا، كاری داهێنان‌و زانست‌و تەكنەلۆژیایە، كە بەشێوەیەكی تۆكمە كاری كشتوكاڵا كردن‌و چاندن‌و كێڵان‌و ئاودێری‌و دروێنەو گواستنەوە رێكدەخات، رێكخراوی فاوی سەر بەنەتەوە یەكگرتووەكان ئاماژە بەوە دەكات كە تراژیدیای وڵاتانی پاشكەوتوو بەراورد بەوڵاتانی پێشكەوتوو ئەوەیە كە “لەو وڵاتانەدا بەكارهێنانی تەكنەلۆژیا 5%ی بەكارهێنانی تەكنەلۆژیایە لەكشتوكاڵدا لەیەكێتی ئەوروپا‌و ئەمەریكا”.
 

لەم سۆنگەیەوە، پێویستە لەوە بەئاگا بین كە ئابوری كوردستان پێویستی بەزانست‌و تەكنیك‌و تەكنەلۆژیای نوێیە، چونكە ئابوری سەدەی بیست‌و یەكەم پشت بەزانست‌و بەكارهێنانی تەكنیك‌و توانای زانستی دەبەستێت.