گرفت‌و مەترسییەكانی زیادبوونی دانیشتوان

زیادبونی ژمارەی دانیشتوان كۆمەڵێك كێشە و گرفت روبەروی وڵاتانی جیهان دەكاتەوە لێرەدا گرنگترین ئەو كێشانەی بەهۆی زیادبونی ژمارەی دانیشتوانەوە دروست دەبن دەخەینە روو:

*كەمی خۆراك:
 رۆژانە 25 هەزار كەس لەجیهاندا بەهۆی بەدخۆراكیی‌و ئەو نەخۆشیانەی زادەی كەمخۆراكین گیان لەدەست دەدەن، كە 18 هەزاریان تەمەنیان لەخوار پێنج ساڵییەوەیە، گەشەی بێ‌ ئەندازەی دانیشتوان، سنورداریی بەرهەمهێنانی بەروبومی خۆراكی لێكەوتووەتەوە.
 *كەمی ئاو:
ملیارێك كەس لەسەرتاسەری جیهاندا، لەئاوی پاكژ بۆ بەكارهێنانی خۆراك‌و تەندروستی‌و كشتوكاڵكردن بێبەشن.
*كەمی سەرچاوەكانی نەوت‌و گازی سروشتی:
قەبارەی وزە كە سنووردارە، ساڵا بەساڵا رێژەی بەكارهێنانی بەشێوەیەكی سەرسوڕهێنەر لەگەورەبوون‌و زیادبووندایە، پێشبینی دەكرێت لەساڵانی ئایندەدا یەدەگی ئەم كەرەسە ستراتیجییە روو لەكەمی بكات.
*پیسبوونی ژینگەو هەوا:
زیادبوونی ژمارەی دانیشتوان گەورەترین مەترسی بۆ سەر ژینگە دروستكردووە.
*قەرەباڵغی دانیشتوان:
ئەو ماڵانەی كە پڕن لەخەڵك‌و لەروبەرێكی بچوكدا جێیان نابێتەوە، گرفتی تەندروستی‌و نەخۆشی، توندوتیژی، بێكاری‌و كێشەی كۆمەلایەتی تێدا زۆرتر‌و بەرچاوترە.
*مەترسی سەرهەڵدانی جەنگ‌و پێكدادان:
زۆرێك لەجەنگە خوێناوی‌و درێژخایەنەكان لەم چەند دەیەیەی رابردوودا پەیوەندییان بەزیادبوونی ژمارەی دانیشتوانەوە هەبووە، كوشتاری “توتسی”یەكان لەلایەن “هۆتۆ”كانەوە لەرواندا ساڵی 1994 باشترین نمونەیە كە هۆكارێكی بنەڕەتی كەمی زەوی كشتوكاڵی بوو.
*خرابیوونی چینی ئۆزۆن:
چینی ئۆزۆن كە وەك رووپۆشێك گۆی زەوی دەپارێزێت لەگەرمی، هەر 10 ساڵا‌و 4%ی تێكدەشكێت.