ئەوەی سەبارەت بە سەیرترین دراوە جیهانیەكان نایزانیت

بەپێی راپۆرتێكی بانكی دۆت ئەی ئار، ئەسكەناس لەنیوەی یەكەمی سەدەی دەهەمدا لەچین داهێنراو وردە وردە بەسەرتاسەری جیهاندا بڵاوبۆوە‌و جێگەی ئاڵوگۆڕی كاڵا بەكاڵای گرتەوە‌و دەردەسەریی ئاڵوگۆڕی بازرگانی كەم كردەوە.

بەڵام لەم چوارچێوەیەدا‌و لەقۆناغە جیاوازەكانی مێژوودا، چەندین ئەسكەناس چاپكراون كە هەواڵساز بوون‌و لەهاوتاكانی خۆیان جیاواز‌و سەیرو سەرنجڕاكێش بوون. لەم راپۆرتەدا ئاماژە بەسەیرترین ئەسكەناسەكانی دنیا دەكرێت.

ئەسكەناسی كەمپی چاودێریی

 

ئەم ئەسكەناسە نازییەكان بۆ كەمپی چاودێریی “ترزین ئیشتاد”ی چیكوسلۆڤاكیای جاران چاپیان كرد، نازیەكان ئەم كەمپەیان بۆ نمایشكردن دامەزراند بوو تا پیشانی خاچی سووری بدەن كە تا چ ئەندازەیەك بەباشی لەگەڵا زیندانیكراوە جولەكەكان دەجوڵێنەوە، لەبایەخدانی كلتورییەوە بگرە تا دەگات بە بۆ قوتابخانە ناردنی منداڵەكانیان.

كۆنترین ئەسكەناسی جیهان (ساڵی 1380)

 

 

كۆنترین بەڵگە بۆ سوودوەرگرتن لەپارەی كاغەز دەگەڕێتەوە بۆ ساڵی 800 لەوڵاتی چین. هەرچەندە سوودوەرگرتن لەپارەی كاغەز لەچین لەناوەڕاستی سەدەی پانزەهەمدا قەدەغە كران بەڵام كۆنترین ئەسكەناس كە تا ئیچستا دۆزرابێتەوەو مابێت دەگەڕێتەوە بۆ ساڵی 1380 لەوڵاتی چین.

گەورەترین ئەسكەناسی جیهان

 

گەورەترین ئەسكەناس لەجیهاندا ساڵی 1998 لەفلیپین چاپ كرا، ئەم سەكەناسە 100 هەزار پزوییە بە

بەبۆنەی سەدەمین ساڵگەردی سەربەخۆیی فلیپینەوە لەئیسپانیا چاپ كرا. 

پارەی نائاسایی 

 

دوای كۆتایهاتنی جەنگی یەكەمی جیهانی چاپ كردنی پارەی نائاسایی لەئەڵمانیا‌و ئوستورالیا بوو بەكارێكی باو، هەندێك لەم پارانە زۆر سەیرو سەمەرەو سەرنجرشاكێش بوون، سەیرترینیان ئەسكەناسێك بوو كە وێنەی ولاغێكی بەسەرەوە بوو خەریكی ئئەنجامدانی كارێكی سەختە!

سەد ملیۆن ملیار پنگۆ 

 

پنگۆ، ناوی دراوی هەنگاریایە بەر لەجەنگی دووەمی جیهان، كە ئەوكات بەهەڵاوسانێكی گەورەدا تێدەپەڕی، لەساڵی 1946دا هەنگاریا ئەسكەناسێكی 100 ملیۆن ملیار پنگۆیی چاپ كرد، ئەوەی سەیرو سەمەرە بوو كە ئەم هەموو سفرە 100,000,000,000,000,000,000 تەنها دەیكردە 20 سەنتی ئەمەریكی! لەو رۆژانەدا هەموو 15 كاتژمێرێك نرخەكان لەهەنگاریادا دوو بەرابەر بەرز دەبونەوە، لەبەرئەوە لەتەموزی 1946دا كاربەدەستانی ئەو وڵاتە بڕیاریان دا “فۆرێنت” بكەنە جێنشینی دراوەكەیان كە پنگۆ بوو.

 

ئەسكەناسی سەد ملیۆن دۆلاری

 

ئەم ئەسكەناسە كە یەكسان بوو بە300 دۆلاری ئەمەریكی، ساڵی 2009 لەلایەن بانكی ناوەندی زیمبابۆیەوە چاپ كرا، لەوكاتەدا ئەم ولاتە ئەفریقییە گەورەترین هەڵاوسانی ئەزمون دەكرد، كە ریچژەی هەڵاوسانی گەیشتە ژمارەیەكی باوەڕپێنەكراو (لەسەدا 331 ملیۆن)، بەجۆرێك كە نرخی نانێك لەو وڵاتەدا گەیشتە 30 ملیۆن دۆلاری زیمبابۆیی.

 

ئەسكەناسی 500 ملیۆن ملیاری

 

یۆگسلاڤیای جاران وڵاتێكی ئەوروپای رۆژهەڵات بوو كە لەساڵی 1989دا روبەڕوی هەڵاوسانێكی گەورە بۆوە‌و تا ساڵی 1994 درێژەی كێشا. بەرزترین دراوی ئەم وڵاتە لەساڵی 1988دا ئەسكەناسی 50000 (پەنجا هەزار دینار) بوو، كە لە ساڵی 199دا گۆڕا بۆ 500000000000 (پێنج سەد ملیۆن ملیار دیناری).

 

ئەسكەناسی دەموچاو پانكراوە 

 

ساڵی 1997 وڵاتی زائیر لەئەفەریقا كە ئەمڕۆ بەكۆماری دیمكراتی كۆنگۆ ناودەبرێت، ئاهەنگی بەبۆنەی روخانی رژێمی مۆبۆتۆی دیكتاتۆرەوە گێڕا. كاتێك كە دەوڵەت روبەڕووی كەمی پارەو دراو بۆوە، بڕیاری دا سوود لەئەسكەناسە 20 هەزارییە كۆنەكەی زائیر وەربگرێت، كە لەم ئەسكەناسەدا روخساری دیكتاتۆری پێشوو پانكرابۆوەو لەئەسكەناسەكە سڕابۆوە.

سەرچاوە: گۆڤاری ژوری بازرگانی و پیشەسازی سلێمانی