بازرگانی كه‌لوپه‌لی سه‌ربازی بازرگانییه‌كی به‌سووده‌‌و تا ماوه‌یه‌كی نزیكیش له پارێزگای ئه‌نبار (110 كم له خۆرئاوای به‌غدای پایته‌خت) قه‌ده‌غه‌كرا‌و‌و مه‌ترسیدار بوو، ئه‌ویش به‌هۆی ئه‌و بۆچوونه گشتییه‌ی له‌سه‌ر هێزه ئه‌منییه‌كان به‌تایبه‌تیش هێزه‌كانی سوپا ههبوو كه پێش ساڵی 2014 له‌لای دانیشتووانی ناوچه‌كه قبوڵكراو نه‌بوون، ئه‌م بازرگانییه ته‌نیا تایبه‌ت بوو به هه‌ندێك كه‌س كه ئینتیمای ئه‌منییان ههبوو یان په‌یوه‌ندییان له‌گه‌ڵ كه‌سانی ده‌ستڕۆیشتوو ههبوو مۆڵه‌تی ره‌سمی‌و پارێزگاری پێویستیان بۆ دابین ده‌كردن به‌مه‌به‌ستی به‌رده‌وامبوونی بازرگانییه‌كه‌یان.
ئه‌م بازرگانییه له پارێزگای ئه‌نبار بوژایه‌وه‌‌و بووه دیمه‌نێكی باو تا ئه‌و راده‌یه‌ی پرۆسه‌ی كڕینی جلوبه‌رگی سه‌ربازی یان پێداویستییه‌كانی بووه كارێك كارمه‌ندانی هێزه ئه‌منییه‌كان كێبڕكێیان تێدا ده‌كرد‌و په‌رۆشی ئه‌وه بوون جوانترین‌و باشترین له‌نێو چه‌ندین دیزایندا بكڕن كه خاوه‌نی دوكانه‌كان ده‌یانخسته‌ڕوو ئه‌وانیش له‌لایه‌ن خۆیانه‌وه هونه‌ریان ده‌نواند له شێوازی خستنه‌ڕووی شمه‌كه‌كانیان‌و بانگه‌شه‌بۆكردنی.
عه‌زیز خه‌لیفاوی (35 ساڵ) كه دانیشتووی شاری فه‌لوجه‌یه‌‌و پیشه‌ی به‌رگدرووه له یه‌كێك له‌دێرینترین بازاڕه‌كانی شاره‌كه‌دا، پێشبینی ئه‌وه‌ی نه‌كردووه رۆژێك له رۆژان به‌م شێوه‌یه جلوبه‌رگی سه‌ربازی‌و پێداویستییه‌كانی له ناوه‌ڕاستی شاری فه‌لوجه‌دا پیشان بدرێن.
خه‌لیفاوی رایگه‌یاند: “پێش ساڵی 2014 بوونی ئه‌م جۆره دوكانانه زه‌حمه‌ت بوو، شاره‌كه ئه‌م بازرگانییه‌ی تێدا نه‌بوو، ته‌نیا یه‌ك دوو دوكانی نزیك یه‌كێك له بازگه ئه‌منییه‌كان نه‌بێت له گه‌ڕه‌كی ئه‌نده‌لوس كه زیاتر له جارێك ته‌قێندرانه‌وه‌‌و ئه‌مه‌ش بووه هۆی داخستنیان به‌هۆی ئه‌و زیانه ماددییه‌ی له خاوه‌نه‌كانیان كه‌وت، ئه‌مه جگه له‌وه‌ی به به‌رده‌وامی له‌لایه‌ن توندڕه‌وكانه‌وه هه‌ڕه‌شه‌یان لێده‌كرا”.
هه‌روه‌ها وتی: “ئۆپراسیۆنه‌كانی ئازادی ئارامی زیاتریان به شاره‌كانمان به‌خشی‌و به‌هۆی ئه‌و ئارامییه‌شه‌وه ئه‌م بازرگانییه بووه‌ته بازرگانییه‌كی زۆر به‌سوود، بۆیه به‌شێكی ترم بۆ دوكانه‌كه‌م زیادكرد‌و چیتر ته‌نیا تایبه‌ت نییه به دوورینی جلوبه‌رگی مه‌ده‌نی، به‌ڵكو بووه‌ته به‌شێكی تایبه‌ت بۆ دوورینی جلوبه‌رگی سه‌ربازی ئه‌وه جگه له پێشانگایه‌ك بۆ پێداویستییه‌كان له گولله‌نه‌بڕ‌و نیشانه‌‌و هه‌موو ئه‌و شتانه‌ی تایبه‌تن به هێزه چه‌كداره‌كان جگه له چه‌ك‌و ته‌قه‌مه‌نی”.
بوونی ئه‌و دوكانانه له پارێزگای ئه‌نبار ره‌نگدانه‌وه‌ی ئه‌و حاڵه‌تی گۆڕانكارییه‌یه كه شاره‌كانی پارێزگاكه له‌دوای قۆناغی داعش‌و ئۆپراسیۆنه‌كانی ئازادی به‌خۆوه‌ی ده‌بینن، ئه‌مه جگه له‌وه‌ی وێنه‌یه‌كی واقیعی ئه‌و حاڵه‌تی سه‌قامگیرییه‌یه كه خه‌ریكه هه‌موو جومگه‌كانی ژیان له نێو شاره‌كانی پارێزگاكه‌دا ده‌گرێته‌وه كه پێشتر به‌ده‌ست ده‌سه‌ڵاتی توندڕه‌وانه‌وه ده‌یانناڵاند.
ئه‌دهه‌م محه‌مه‌د (35 ساڵ) كه دانیشتووی شاری فه‌لوجه‌یه‌‌و به‌كرێی رۆژانه له دوكانێكی فرۆشتنی پێداویستیی سه‌ربازیدا كار ده‌كات، پێی وایه پێویسته ئه‌وانه‌ی له‌و بازرگانییه‌دا كار ده‌كه‌ن بزانن كه رووبه‌ڕووی كڕیاری فره ئاره‌زوو ده‌بنه‌وه‌‌و ده‌بێت تێبینییه‌كی به‌هێز‌و شاره‌زاییان له مامه‌ڵه‌كردندا هه‌بێت‌و ته‌نیا خه‌میان فرۆشتن‌و قازانج نه‌بێت.
هه‌روه‌ها محه‌مه‌د وتی: “له‌وه‌ته‌ی دووساڵ له‌مه‌وبه‌ر كارم له‌م بازرگانییه‌دا كردووه خۆم له‌به‌رده‌م ئه‌ركێكدا بینیوه‌ته‌وه گرنگییه‌كه‌ی له كاری هێزه ئه‌منییه‌كان كه‌متر نییه، به‌تایبه‌تی لایه‌نه هه‌واڵگرییه‌كه‌ی، چونكه من شمه‌كه‌كانم به كه‌سانێك نافرۆشم نه‌یانناسم، یاخود كه‌سانێك كه جێی گومان بن‌و ره‌نگیشه له هێزه ئه‌منییه‌كان نه‌بن‌و كار بۆ ئه‌وه بكه‌ن جلوبه‌رگی سه‌ربازی بكڕن بۆ جێبه‌جێكردنی كرده‌وه‌ی تیرۆریستی یان تاوانكاری”.
هه‌روه‌ها ده‌ڵێت: “ئه‌وه‌ی كار له‌م بازرگانییه‌دا بكات رۆژانه هه‌زاران كڕیار ده‌بینیێت كه زۆربه‌یان له هێزه ئه‌منییه‌كانن، ئه‌مه جگه له هه‌ندێك هاوڵاتی مه‌ده‌نی كه به‌پێی شاره‌زایی ئێمه ده‌كرێن به چوار جۆره‌وه، یه‌كه‌میان ئه‌وانه‌ن كه حه‌ز ده‌كه‌ن هه‌ندێك پێداویستی وه‌ك دیاری بۆ كه‌سانی نزیكیان بكڕن، جۆرێكی دیكه‌یان ئه‌وانه‌ن كه حه‌ز به‌كڕینی هه‌ندێك نیشانه‌‌و مه‌دالیا ده‌كه‌ن بۆ یاده‌وه‌ری، كه‌سانێكیش هه‌ن به‌دوای دیزاینی جلوبه‌رگی سه‌ربازی‌و پێداویستییه‌كانیدا ده‌گه‌ڕێن بۆ منداڵه‌كانیان، به‌ڵام مه‌ترسیدارترین جۆر ئه‌وانه‌ن كه هه‌وڵی كڕینی ته‌واوی ئه‌و پێداویستیانه ده‌ده‌ن‌و له‌م جۆره كه‌سانه‌ش نین”.
دیمه‌نی تێكه‌ڵبوون‌و ئاشنایی كه ره‌نگدانه‌وه‌ی وێنه‌ی مامه‌ڵه‌كردنی رۆژانه‌یه له‌و بازاڕانه‌دا كه پڕن له كڕیار چ مه‌ده‌نی بن یاخود كارمه‌ندی هێزه ئه‌منییه‌كان، ئه‌و دیمه‌نه راسته‌قینه‌یه‌یه كه هه‌مووان هه‌وڵ ده‌ده‌ن به‌هایه‌كی باڵا بێت هه‌موو چین‌و توێژه‌كانی كۆمه‌ڵگه بایه‌خی پێبده‌ن، به‌و مه‌رجه‌ی نه‌بێته هۆی تێكدانی كه‌شی سه‌قامگیری ئه‌منی‌و قۆستنه‌وه‌ی ئه‌نجامه‌كانی بۆ زه‌وتكردنی ئه‌و ده‌ستكه‌وته ئه‌منیانه‌ی به‌ده‌ستهاتوون.
ئه‌وس بجاری (42 ساڵ) ئه‌فسه‌ر له سوپای عیراق یه‌كێكه له كارمه‌ندانی هێزه ئه‌منییه‌كان له شاری رومادی، هه‌ست به به‌خته‌وه‌ری ده‌كات كه ده‌بینێت ئه‌ندامانی تیمه‌كه‌ی حه‌زده‌كه‌ن له‌نێو شاره‌كه پیاسه بكه‌ن‌و چه‌كه‌كانیان به‌جێبهێڵن وه‌ك ئه‌وه‌ی له شاری خۆیان‌و له‌نێو كه‌سوكاریاندا بن، دووپاتیشی ده‌كاته‌وه كه بازرگانی كه‌لوپه‌له سه‌ربازییه‌كان سه‌ره‌ڕای مه‌ترسییه‌كانی، به‌ڵام ره‌نگدانه‌وه‌ی حاڵه‌تێكه له سه‌قامگیری‌و یه‌كێكه له به‌رهه‌مه‌كانی سه‌ركه‌وتن.
بجاری ئه‌وه‌شی دووپات كرده‌وه كه “بازرگانی پێداویستییه سه‌ربازییه‌كان حاڵه‌تێكی باشه‌‌و یارمه‌تیده‌ر ده‌بێت بۆ دروستكردنی كێبڕكێ له‌نێوان ئه‌ندامانی هێزه ئه‌منییه‌كان بۆ كڕینی باشترین ونوێترین پێداویستی، هه‌روه‌ك ده‌رفه‌تێكیش بۆ هێزه ئه‌منییه‌كان فه‌راهه‌م ده‌كات كه بڕێكی زیاتر پێداویستی‌و كه‌لوپه‌لیان ده‌ست بكه‌وێت كه ده‌بێته پاڵپشت‌و ته‌واوكه‌ری ئه‌وه‌ی حكومه‌تی عێراق بۆ هێزه ئه‌منییه‌كانی دابین ده‌كات”.
هه‌روه‌ها ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه كرد كه: “ئه‌م بازرگانییه پێویستی به هه‌ندێك یاسا‌و رێنمایی‌و میكانیزم هه‌یه كۆنترۆڵی بكه‌ن‌و زامنی ئه‌وه بكه‌ن پێداویستییه‌كان جگه له هێزه ئه‌منییه‌كان نه‌گه‌نه ده‌ستی كه‌سی دیكه تا ده‌رگا به‌ڕووی هه‌وڵی گرووپه تیرۆرستییه‌كان دابخرێت كه ده‌یانه‌وێت متمانه‌ی نێوان هاووڵاتییان‌و هێزه ئه‌منییه‌كان تێكبده‌ن له‌ڕێی له‌به‌ركردنی هه‌ندێك جلوبه‌رگی سه‌ربازی‌و ئه‌نجامدانی هێرشی تیرۆریستی دانه‌پاڵی هێزه ئه‌منییه‌كان”.
بوونی ئه‌و دوكانانه‌‌و پیشاندانی هه‌موو ئه‌و پێداویستییه سه‌ربازیانه واده‌كه‌ن سه‌ردانیكه‌رانی ئه‌و بازاڕانه خۆیان له‌به‌رده‌م بڕێكی زۆر پێداویستی سه‌ربازیدا ببیننه‌وه له جلوبه‌رگی سه‌ربازی‌و خوده‌‌و نیشانه‌‌و پێڵاو‌و كیفی ده‌مانچه‌‌و گولله‌نه‌بڕ، هه‌ر كه‌سێك ده‌توانێت نوێترین پێداویستی بۆ خۆی دابین بكات‌و له چه‌ند چركه‌یه‌كی كه‌مدا ببێته یه‌كێك له كارمه‌ندانی هێزه ئه‌منییه‌كان‌و ته‌نیا ئه‌وه‌ی له‌سه‌ره ئه‌و جۆره هه‌ڵبژێرێت كه ده‌یه‌وێت، ئه‌مه‌ش ئاماژه‌یه بۆ لایه‌نه خراپه‌كانی ئه‌م بازرگانییه ئه‌گه‌ر به‌بێ چاودێری به‌جێبهێڵرێت.
نیقاش
Kurdish