سەرەڕای سستبوونی پیشەی کارە دەستییەکان لە هەرێمی کوردستان، لە هۆڵێکی گەورەی کارگەی رستن و چنین لە شاری کۆیە، ژمارەیەکی زۆر لەو ئافرەتانەی کە لەمنداڵییەوە حەز و خولیای پیشەی کاری دەستییان هەبووە، ماوەیەکی زۆرە خەریکی دروستکردنی فەرش و مافوورن و، ئه‌گه‌رچی ماوەی چەند مانگێکە مووچەکانییان وەرنەگرتووە بەڵام لەسەر کارەکانییان بەردەوامن و ئاماژە بەوەش دەکەن کە هەر وڵاتێک خاوەن فەرهەنگ و کولتووری خۆیەتی و ئەو کارەی ئەوانیش بەشێکە لە فەرهەنگ و کولتووری هەرێمی کوردستان.
كارگه‌ی رستن و چنینی كۆیه، له ساڵی ١٩٧١ دامه‌زراوه كه له دوو هۆڵی گه‌وره و چه‌ند به‌شێكی دیكه پێكدێت.
بەڕێوەبەری ئەو کارگەیە ئاماژە بەوە دەکات بۆ ئه‌وه‌ی ئه‌و پیشه‌یه له‌ده‌ست نه‌چێت، ئه‌وا پێویسته له ئێستاوه منداڵان له رێگای كردنه‌وه‌ی خولی تایبه‌ته‌وه، فێری ئه‌و پیشه‌یه بكرێت.
به‌ڕێوه‌به‌ری كارگه‌ی رستن و چنینی كۆیه، كاوه عوسمان به‌رزنجی وتی: “نزیكه‌ی ٥٠ ساڵ ده‌بێت ئه‌م كارگه‌یه دروستكراوه كه دوو هۆڵی سه‌ره‌كی و چه‌ند به‌شێكی دیكه له‌خۆ ده‌گرێت، به‌ڵام به‌هۆی قه‌یرانی داراییه‌وه هۆڵێكمان داخستووه و له ئێستادا ٥٠ كارمه‌ندمان هه‌یه کە به شێوه‌ی دوو شیفت له هۆڵێک كار ده‌كه‌ن كه سه‌رجه‌میان ئافره‌تن و رۆژانه خه‌ریكی دروستكردنی مافوورن”.
ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌ره‌ی كارگه‌ی رستن و چنینی كۆیه ئاماژه به‌وه‌ش ده‌كات كه پیشه‌ی كاره ده‌ستییه‌كان یه‌كێكه له فه‌رهه‌نگ و كولتووری وڵاتان و مانه‌وه‌ی به پێویست ده‌زانێت و، له‌مباره‌یه‌وه وتی: “هه‌ر میلله‌تێك خاوه‌ن فه‌رهه‌نگ و كولتووری خۆیه‌تی و ئێمه‌ش به‌وه ناسراوین كه میلله‌تێكی ده‌ست ره‌نگینین و له‌ماوه‌ی رابردوودا توانیوومانه په‌ره به‌و كاره بده‌ین به‌ڵام ئێستا به‌هۆی قه‌یرانی دارایی و نه‌بوونی خولی فێركردن بۆ نه‌وه‌كان، مه‌ترسی ئه‌وه هه‌یه كه ئه‌م پیشه‌یه له‌ناوبچێت”.
كه‌لوپه‌ل و پێداویستییه‌كانی ئه‌و هۆڵه بریتییه له، سمته‌ك (ئه‌و لاكێشه گه‌وره‌یه‌ی كه به ئاسن دروستكراوه و مافووره‌كه‌ی تێدا دروست ده‌كرێت)، سه‌ره‌تان و بنه‌تان كه ده‌كه‌ونه سه‌ر و ژێری سمته‌ك، دارگورد (له ناوه‌راستی سمته‌كدایه بۆ ئه‌وه‌ی داوەکان جێگۆڕكێ پێ بكات)، كه‌ركیت (بۆ كوتان و توندكردنی سووفه‌كان به‌كاردێت)، رنۆك، سووف، مقه‌ست و راسته.
سه‌ره‌تا سووفه‌كان له سه‌ره‌تان و بنه‌تان به درێژایی سمه‌تك، توند ده‌به‌سترێت و ئه‌م كاره‌ش پێی ده‌ڵێن رایار، دواتر له ژێره‌وه گرێكان توند ده‌كرێت و به‌م كاره‌ش ده‌ڵێن بناغه، پاشان نه‌خشی مافووره‌كه ئاماده ده‌كرێت كه پێی ده‌ڵێن به‌سمه، ئینجا گۆشه‌ی هه‌ر چوارلای مافووره‌كه دروست ده‌کرێت.
ئه‌و مافوورانه‌ی كه له‌م كارگه‌یه دروست ده‌كرێن، به نرخێكی گران له بازاڕ ده‌فرۆشێت و به‌ڕێوه‌به‌ری كارگه‌كه‌ش ئاماژه به‌وه ده‌كات كه هۆكاره‌كه‌ی ئه‌وه‌یه كه مافووری ئه‌و كارگه‌یه به ده‌ستی دروست ده‌كرێت و كێشی قورستره، واتا ئه‌وانه‌ی له ده‌ره‌وه هاورده ده‌كرێن لە كارگه دروست دەکرێت و كێشی كه‌متره.
ئه‌و كارمه‌ندانه‌ی له‌و كارگه‌یه كار ده‌كه‌ن ته‌مه‌نێكی زۆریان به دیار دروستكردنی مافووره ره‌نگاوره‌نگه‌كان له‌م كارگه‌یه‌دا به‌سه‌ر بردووه و، به‌ڕێوه‌به‌ری كارگه‌كه‌ش ده‌ڵێت ساڵانه كارمه‌نده‌كانمان ژماره‌یان كه‌م ده‌كات و پێنج ساڵ ده‌بێت هیچ كه‌سێك بۆ ئه‌م كارگه‌یه دانه‌مه‌زراوه.
بۆ دروستكردنی مافوورێكی گه‌وره، شه‌ش مانگ كاتی پێویسته، زۆری كاته‌كه‌ش ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ شێوازی دروستكردن و به‌كارهێنانی ره‌نگ و وێنه‌ی سه‌ر مافووره‌كه.
مه‌حبوومه شێخه عوسمان، له ته‌مه‌نی ٨ ساڵییه‌وه له‌م كارگه‌یه كار ده‌كات ، ئه‌و وتی: “ماوه‌ی زیاتر له ٣٠ ساڵه له‌م كارگه‌یه كاری ده‌ستی ده‌كه‌م، واتا له ته‌مه‌نی ٨ ساڵییه‌وه لێره كار ده‌كه‌م. ئه‌م كاره پێش هه‌مووشت حه‌ز و خولیایه، سه‌ره‌تا رایار ده‌كه‌ین به داو، واتا سووفه‌كان به ریز رێكده‌خه‌ین و، پاشان بناغه‌ی داده‌نێین، دواتر ده‌ست به به‌سمه‌كان ده‌كه‌ین و، گۆشه‌كان دروست ده‌كه‌ین، ئینجا ده‌ست به دروستكردنی مافووره‌كه ده‌كه‌ین”.
مه‌حبووبه شێخه عوسمان وتیشی: “رۆژانه كاره‌كانمان به شێوه‌ی ریز ده‌كه‌ین واتا بۆمان ده‌نووسرێته‌وه كه پێویسته چه‌ند دانه ریز له مافووره‌كه دروست بكه‌ین”.
دروستكردنی مافوور و كاره ده‌ستییه‌كان، زۆرجار كێشه‌ی ته‌ندروستی بۆ كارمه‌ند و كرێكاره‌كان دروست ده‌كات، مه‌حبووبه شێخه عوسمان ئاماژه به‌وه ده‌كات كه كاره‌كه‌یان كێشه‌ی ته‌ندروستی زۆری هه‌یه وه‌كو، چاوكزبوون و كێشه‌ی هه‌ناسه‌دان و بربڕه‌ی پشت و جۆره‌ها نه‌خۆشی تێدایه به‌ڵام تا ئێستا له سیسته‌می مووچه‌كانییان ره‌چاوی ئه‌م بابه‌ته نه‌كراوه.
نه‌مام حه‌مه‌د مسته‌فا ماوه‌ی زیاتر له بیست ساڵه له‌م كارگه‌یه كار ده‌كات و ئه‌و دوای باسكردنی كاره‌كه‌ی خۆی، ئاماژەی بەوە کرد كه “به‌هۆی كاره‌كه‌یه‌وه كێشه‌ی ته‌ندروستی بۆ درووستبووه، كه‌چی هه‌روه‌كو فه‌رمانبه‌رانی دیكه‌ی حكوومه‌ت چاره‌گه مووچه وه‌رده‌گرێت”. سه‌باره‌ت به شێواز و چۆنیه‌تی كاره‌كه‌ی، نه‌مام عومه‌ر گوتی: “سه‌ره‌تا سوفه‌كه به ریز داده‌نێین كه پێی ده‌ڵێین رایار، پاشان بناغه‌كه داده‌نێین و بۆ ئه‌و كارانه‌ش پێیوستمان به كه‌لوپه‌له‌كانی وه‌كو میزڕه‌ب، مقه‌ست، راسته و سووف هه‌یه، پاشانیش ده‌ست به دروستكردنی مافووره‌كه ده‌كه‌ین”.
نه‌مام حه‌مه‌د مسته‌فا وتیشی: “له‌گه‌ڵ تێپه‌ڕبوونی كات، گۆڕانكاری به‌سه‌ر كاره‌كه‌ماندا هاتووه، چونكه پێش بیست ساڵ، كاتی كاركردنمان زیاتر بووه و جۆری مافووره‌كانیش جیاوازبوون، به‌ڵام ئێستا بۆ كه‌سێكی گه‌نجتر كاره‌كه ئاسانتره”.
Kurdish